Serbë të zhvendosur e akuzojnë Zyrën për Persona të Zhdukur në Beograd dhe atë të UNMIK-ut se po i keqpërdorin varret serbe

Udhëtimi i fundit i Tanjës në atdhe zgjati katër ditë "luftë" me UNMIK-un

Nt: E vrarë para nëntë vjetësh nga një polic i MUP-it, Tanja Janiçeviq, me kërkesë të Zyrës për Persona të Zhdukur në Beograd, është zhvarrosur nga varrezat e Kaçanikut të Vjetër së fundi nga ekspertë të UNMIK-ut, së bashku me katër persona që kanë vdekur para vitit 1999. I ati i Tanjës, pas largimit nga Kosova, kishte vendosur t’i merrte eshtrat e së bijës, por ditën kur ishte kthyer në Kaçanik, e kishte gjetur varrin të zbrazët. Ai tha se vajza e tij ishte zhvarrosur nga njerëzit që pas vrasjes i kishin bërë obduksion të rremë, kinse e ekzekutuar nga shqiptarët. Ai e akuzon UNMIK-un se po manipulon me numrin e viktimave serbe, të zhdukura nga koha e luftës

SERBEZE HAXHIAJ Kaçanik i Vjetër, Prishtinë, dhjetor

- Nëna i kishte blerë edhe një fustan tjetër të bardhë Tanja Janiçeviqit, ngase, pas zhvarrosjes së saj nga varrezat e Kaçanikut të Vjetër, fustani i nusërisë, me të cilin, sipas zakonit, ishte varrosur para nëntë vjetësh duhej të ishte prishur. Ndërkaq, në fshatin Batoçinë të Kragujevcit, ku nga Kosova ajo do ta bënte udhëtimin e fundit, familja i kishte përgatitur një ceremoni të veçantë për varrimin e dytë të saj. Ishte goditur kompania që do ta bënte transportin e arkivolit, pasi leja ishte dhënë nga Komuna e Kaçanikut dhe ishin bërë të gjitha përgatitjet bashkë me konfirmimin nga Inspektorati Sanitar dhe nga policia e Kosovës se gjithçka ishte gati me varrin që duhej hapur, për t’i dërguar eshtrat e së ndjerës në Serbi, ku tani jeton familja e saj. Por, të premten e 7 dhjetorit, ata e kishin gjetur varrin të zbrazët. Dikush e kishte marrë atë dy javë më herët.Pasi familja i kishte alarmuar policinë dhe UNMIK-un, dikush u kishte rënë në gjurmë personave që i kishin marrë eshtrat. Fjala ishte për Budimir Gurdiqin, zyrtar i Zyrës për Persona të Zhdukur (OMP) dhe Mjekësi Ligjore në Beograd, dhe Krasimir Nikolov, anëtar i stafit ndërkombëtar të OMP-së, kurse vetura që kishte bartur kufomën ishte identifikuar me targa “UN 24 -242”. ”Ne i bëmë të gjitha përgatitjet për ta varrosur pasdite këtu, në Batoçinë. Njerëzit prisnin të arrinte arkivoli. Por, kur mbërritëm te varrezat në Kaçanik të Vjetër, ajo nuk ishte. Dikush e kishte hapur varrin së bashku me katër të tjerë afër”, tha për “Lajm” i ati i së ndjerës, Milivoje Janiçeviq.
Tanja Janiçeviq (1979), nga Kaçaniku i Vjetër, ishte vrarë më 22 dhjetor të vitit 1998 në afërsi të QKUK-së nga polici i MUP-it, Goran Lubisavleviq, i cili vetëm një muaj më parë nga gjykata në Nish është dënuar me tre vjet e gjysmë burg. Tanja ishte mami në repartin e gjinekologjisë në Spitalin e Prishtinës dhe arsyeja që ishte ekzekutuar me një plumb në kokë, sipas të atit të saj, ishte se e bija nuk kishte pranuar të “bashkëpunojë me shtetin” në dëm të pacientëve shqiptarë. “Mua vajzën ma kanë vrarë serbët, jo shqiptarët. Atëherë ishte kohë lufte në Kosovë dhe Tanja po punonte në spital. Ishte vetëm 19 vjeç dhe dëshironte ta mbaronte fakultetin për mjekësi, por e vranë. Ishte aq e bukur. Ishte sikurse Brigitte Bardoux. Asaj i kishin thënë se duhej t’i pranonte urdhrat dhe të punonte çfarë t’i thoshin“, tha e ëma e saj, Marica.Sipas familjarëve, zhvarrimi i vajzës së tyre ishte bërë me qëllim të fshehjes së krimit të serbëve. “Dy persona që kishin bërë zhvarrimin, njëri ishte punëtor i UNMIK-ut në Zyrën për Persona të Zhdukur dhe tjetri i zyrës në Beograd. Ky i fundit ishte i njëjti që në vitin 1998 ishte përpjekur të bënte manipulime në raportin e obduksionit, ta paraqiste vajzën time të vrarë nga shqiptarët. Por, vajza ime nuk ka qenë kurrë e zhdukur dhe as personat e tjerë të zhvarrosur. Kjo është bërë për të manipuluar me numrin e të zhdukurve dhe varret”, tha i ati Milivoje. Peripecitë për të kuptuar pse ishte ekshumuar varri i vajzës së tij, madje në kohën kur ai kishte vendosur t’i merrte eshtrat, kishin zgjatur dy ditë të tëra nëpër zyrat e UNMIK-ut. “Ata nuk donin të m’i jepnin eshtrat e vajzës, sepse mënyra se si e kishin marrë ishte e parregullt, kurse edhe dhënia duhej të bëhej në mënyrë të parregullt”, tha ai. Katër ditë më vonë, më 11 dhjetor, një ekip OMP-së dhe i UNMIK-ut e kishte përcjellë arkivolin e Tanjës deri në Merdar, por bashkë me eshtrat familja thotë se nuk ka marrë asnjë dokument, përveç një përgjigje gojore se ishte marrë gabimisht. “Ishte shumë rëndë. Tani më duhej të përjetoj një lojë tjetër të asaj se vajza ime është ekzekutuar kinse nga shqiptarët. Më çudit fakti si UNMIK-u i lejon këto, por e di se aty brenda UNMIK-ut ka gjithçka”, tha Milivoje.Ismail Fejzullahu, komandant i stacionit policor të Kaçanikut, konfirmon marrjen e eshtrave nga varrezat në Kaçanik dhe fillimin e hetimeve rreth kësaj. “Tani me këtë rast janë duke u marrë segmentet kompetente të UNMIK-ut. Fjala ka qenë për një zhvarrim nga një ekip i OMP-së, i UNMIK-ut dhe i patologëve serbë nga Beogradi”. Besnik Bajri, kryeinspektor sanitar në Kaçanik, tha se është shokuar kur ka shkuar së bashku me familjarët ditën kur duhej të bëhej zhvarrimi dhe e ka gjetur varrin të zbrazët. “Ne e kishim aprovuar kërkesën dhe kishim lëshuar vendim se gjithçka është gati. Ishte shumë e rëndë, sepse ne u kishim thënë familjarëve se varri është në rregull”. Bajri rrëfen se ka qenë shumë vështirë të qetësohen familjarët, kur kishin kuptuar se zhvarrimin e vajzës së tyre e ka bërë personi që ata e njihnin - Budimir Gurdiq.
Bajri tha se, sipas rregullave, duhet hapur procedura hetimore, për të verifikuar pse janë hapur ato varre pa lejen e Inspektoratit Sanitar dhe pse zhvarrimi është bërë pa lajmërim.Milivoje Janiçeviq është i bindur se zhvarrimi nuk është bërë gabimisht, por ka qenë i qëllimshëm.
Në UNMIK thonë se zhvarrimi është bërë me kërkesë të OMP-së të Beogradit. “Ekshumimet janë kryer në përputhje me procedurat e OMP-së, sipas protokollit të zbatuar me autoritetet serbe - në prani të ekspertëve serbë të forensikës si vëzhgues, në mesin e tyre Budimir Gurdiq”, tha zëdhënësi i UNMIK-ut, Alexandar Ivanko. Ai nuk ka dhënë shpjegime për arsyen e zhvarrimit në Kaçanik. ”Më 7 dhjetor, ne kemi marrë një telefonatë nga familja e Tanjës - Milivoje Janiçeviq. Ata janë ankuar se janë marrë eshtrat e vajzës së tyre dhe se kanë kërkuar t’u kthehen. Pasi kemi verifikuar dokumentacionin dhe kemi bërë verifikimet, kemi parë se ajo është vajza e tyre dhe ua kemi kthyer eshtrat”, tha Ivanko.
Milivoje Janiqeviq e akuzon UNMIK-un se po bëhet pjesë e manipulimeve të OMP-së në Beograd. “Katër personat që kanë qenë varrosur afër vajzës sime, i kam njohur dhe që të gjithë kanë pasur vdekje të natyrshme para luftës. Asnjë nga ta nuk është vrarë. Por pse UNMIK-u lejon zhvarrosjen e tyre si persona të zhdukur dhe të varrosur gjatë luftës është punë që ata duhet ta shpjegojnë”. I ati i Tanjës tregon se ka kërkuar të dijë pse vajza e tij ishte marrë ashtu fshehur dy javë para se të vendoste ta merrte atë përfundimisht nga Kosova. UNMIK-u nuk i ka dhënë shpjegime. Milivoje tha se gjykimi ndaj vrasësit të vajzës në Serbi ka qenë një skandal. “Unë nuk kam pasur para të paguaj avokatë dhe të vrapoj pas gjyqeve, e ky vendim për dënim dihet se qysh është bërë. Është tërësisht politik”, thotë ai.Në dy vjetët e fundit, thuajse në të gjitha qendrat e Kosovës, është shtuar numri i kërkesave të familjarëve serbë të zhvendosur nga Kosova që duan t’i zhvarrosin të afërmit e tyre nga këtu, pasi kanë vendosur përfundimisht të mos kthehen më. Ndonëse Qeveria e Kosovës, në këtë rast Ministria e Shëndetësisë, nuk posedon shifra zyrtare për numrin e të zhvarrosurve, bazuar në të dhënat e përkohshme të marra nga kërkesat e bëra nëpër komuna, këto dy vjetët e fundit janë bërë rreth 250 zhvarrime.

Uithers: Kjo Shqipëri befasuese

Ambasadori i SHBA në Tiranë flet për debatin bërthamor, Kosovën, rrugën Durrës-Kukës dhe çështjen "Sollaku"

Me ambasadorin amerikan në Tiranë, Xhon Uithers II, është një kënaqësi e vërtetë të flasësh. Diplomat me përvojë, por para se të jetë i tillë, bir i një funksionari të lartë, Uithers shkeli në vendin tonë pas një trajektoreje të gjatë, nga fëmijëria e kaluar në Laos e Tailandë, e deri te shkollimi në universitetet më të mira amerikane, e më pas një angazhim prej disa dekadash në Departamentin e Shtetit dhe ambasadat e SHBA në Riga, Lagos dhe Hagë. Një erudit i historisë dhe kulturave botërore, më shumë se një diplomat i ftohtë, Uithers thotë se është impresionuar nga muajt e tij të parë në Shqipëri, në këtë vend të dominuar "nga ndjenja e energjisë dhe dinamizmit". Kush e ka parasysh diplomatin mistik, që punon i mbyllur pas njëmijë barrierave, mureve dhe masave të sigurisë do të mbetej i zhgënjyer në imagjinatën e tij. Natyrisht, siç e thotë edhe vetë ai, të hysh sot në ambasadën amerikane nuk është e lehtë si një herë e një kohë. Por pasi ke kaluar procedurat e zakonshme të sigurisë, biseda me diplomatin e lartë amerikan është më e natyrshmja e mundshme. Nga debati bërthamor te Kosova, nga çështja "Sollaku" te klima politike në vend. Ja pikëpamjet dhe qëndrimet e Uithers.

Z. ambasador, keni marrë postin pak muaj më parë. Sa përputhet ajo çka dinit për Shqipërinë, me atë që keni gjetur tani që jeni këtu?

Mendoj që Shqipëria e vërtetë i ka kapërcyer të gjitha pritshmëritë që kishte përpara se të vija këtu. Mendoj se në çastin që vjen në këtë vend, të bën shumë përshtypje ndjenja e energjisë dhe e dinamizmit; jo thjesht nga pikëpamja e qeverisjes, por e njerëzve të zakonshëm. Tirana është plot gjallëri. Tirana është plot jetë dhe mendoj se ajo që sheh nga niveli i rrugës dhe më lart është një ndjenjë fillimesh të reja, mundësish, shansesh që tani janë në dispozicion të njerëzve dhe që nuk kanë qenë aty vetëm disa vite më parë. Dhe, ç‘është më e rëndësishme, një ndjenjë njerëzish që po bëjnë gjithçka që munden për familjet e tyre, për shkollimin, udhëtimin, aksesin ndaj informacionit, apo edhe thjesht shprehjen e hapur të ideve. Është një vend shumë shumë dinamik. Është diçka për të cilën dëgjon kur je jashtë vendit, por të vish dhe ta shohësh me sytë e tu është vërtet frymëzuese.

Cili është gjykimi juaj për vendin? A është Shqipëria një vend normal?

Po, patjetër. Mënyra se si e shoh unë është që vitet e diktaturës, vitet e Hoxhës, ishin anormale. Nga ajo kohë, synimi i Shqipërisë ka qenë që të fitojë normalitetin dhe pikërisht kjo ka ndodhur dhe ka ndodhur shpejt dhe në një periudhë të shkurtër kohe. Por, do të thosha diçka tjetër. Do të thosha që ekziston një element, pjesë e atij dinamizmi për të cilin fola, që ishte kërkimi për diçka të re dhe të ndryshme e që nuk ka qenë më parë në Shqipëri dhe ky është kërkimi për demokracinë, për liritë individuale, për mundësi të tregut të lirë, të gjitha këto bashkë. Shqipëria kishte njëfarë tradite, por duhej të ecte përpara në një mënyrë të re dhe të shpejtë. Pjesa tjetër është ruajtja, mbrojtja dhe mendoj edhe zhvillimi e hapja e aq shumë elementëve të traditës shqiptare, që kanë ekzistuar gjithmonë dhe që kanë qenë gjithmonë aq mbresëlënëse e të veçanta. Më lejoni t‘ju jap një shembull. Një prej gjërave mbresëlënëse këtu në këtë shoqëri, sipas meje. E di që shpesh të huajt vijnë nga jashtë dhe flasin për të mbështetur zhvillimin e një shoqërie civile, por një element i shoqërisë civile këtu është mbresëlënës dhe mendoj, shumë përpara mjaft vendeve që kanë pasur histori më të gjata demokracie se sa Shqipëria. Dhe kjo është toleranca, toleranca në fushën fetare, ku besimet e ndryshme jetojnë krah për krah në harmoni të përkryer, në bashkëpunim të përkryer; dhe njerëzit dëshirojnë që kjo lloj karakteristike, kjo lloj ndjenje të mund të eksportohet në shumë vende të botës, ku feja bëhet një element aq ndarës dhe shkatërrues. Po e shtjelloj pak idenë. Disa thonë që feja ka qenë ç‘theksuar për shumë kohë këtu, sidomos gjatë regjimit komunist. Unë do të hidhja vështrimin te historia absolutisht fenomenale, rrëmbyese, dramatike e shqiptarëve në kohën e Holokaustit; fakti që toleranca është e rrënjosur, është brenda shpirtit shqiptar dhe ka qenë e tillë nëpër shekuj dhe kemi një shoqëri me besime të ndryshme, në atë kohë, tradita islame apo ajo e krishterë, lejuan megjithatë që të vijnë refugjatët çifutë, të pashpresë, në rrezik të madh, pa rrënjë në Shqipëri. Kish pasur më parë një bashkësi të vogël vendase, por këta njerëz që po vraponin prej llojit më të tmerrshëm të shtypjes dhe, edhe atëherë mbetën të huaj në këtë vend, megjithatë shqiptarët i zgjatën dorën dhe i përqafuan, i fshehën, duke vënë veten në rrezik të madh. Ka pak vende në të gjithë Evropën, këtu përfshij edhe demokracitë e konsoliduara, që nuk kanë një histori që të jetë kaq krenare dhe kaq fisnike sa kjo e shqiptarëve.Shqipëria dhe SHBA kanë bashkëpunim shumë të ngushtë. Pala shqiptare e konsideron SHBA partnerin e saj strategjik. Cilat mund të jenë mënyrat për ta përmirësuar bashkëpunimin në të ardhme? Së pari mendoj se është pikërisht ashtu - Shqipëria dhe SHBA janë partnerë strategjikë. E përsëris, është një fakt mbresëlënës që Shqipëria, nëse mund të përdor shprehjen "bart më shumë sesa pesha e vet" nga pikëpamja e çështjeve ndërkombëtare; një vend prej 3.5 milionë njerëzisht, i sapodalë nga diktatura, e megjithatë jeni eksportues të sigurisë dhe eksportues të forcave që luftojnë në luftën e tmerrshme kundër terrorizmit, që është vërtet murtaja e të gjithë botës - me kontribute në Irak, Afganistan, Bosnjë. Të gjitha këto janë kontribute madhore, mendoj, në përpjekjet tona dhe të aleatëve tanë për paqen dhe sigurinë botërore; në organizatat ndërkombëtare, zëri i Shqipërisë në OKB, në IAEA (Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike), të gjitha këto, si një forcë e respektuar. Ne e vlerësojmë shumë kontributin që marrim nga ju. Nga pikëpamja e së ardhmes, do të thosha që aktualisht jemi në pozicionin e favorshëm për të ndërtuar mbi këto themele, për të vazhduar ndërtimin në linjat që kemi. Kemi shumë programe që janë ndërtuar për të bërë pikërisht këtë. Kemi programe në fushën ekonomike, në fushat e kulturës, në fushën e shkëmbimit ushtarak; kemi Llogarinë e Mijëvjeçarit; po punojmë shumë ngushtë në fushat gjyqësore e ligjore me zyrat tona të ICITAP dhe OPDAT këtu. Të gjitha këto janë ndërtuar si për të forcuar partneritetin që kemi tashmë, ashtu edhe për të ndihmuar në ato fusha që Shqipëria dhe SHBA së bashku kanë identifikuar si fusha në të cilat Shqipëria do përparim të mëtejshëm, të marrë ekspertizë, apo të vazhdojë ndërveprimin.

Këto ditë në Shqipëri po zhvillohet një debat mbi energjinë bërthamore. A do t‘i mbështesnin SHBA përpjekjet e Shqipërisë për të pasur energji të tillë, drejtpërdrejt apo nëpërmjet agjencive përkatëse?

Mendoj se është më shumë një çështje për t‘u vendosur dhe arritur një konkluzion nga qeveria dhe populli shqiptar. Dukshëm, ne po përpiqemi të bëjmë çka mundemi për të ndihmuar në ndërtimin e infrastrukturës së Shqipërisë, përfshirë dhe fushën e energjisë. Në lidhje me formën e veçantë të energjisë që mund të doni të keni, mendoj se duhet bazuar mbi vlerësimin e nevojave tuaja, financave dhe gjërave të tjera që merren në konsideratë. Edhe ne vetë kemi centrale bërthamore. Kemi edhe burime hidro dhe termike. Më shumë kjo është një çështje përputhjeje e rrethanave të kërkesave tuaja, me atë që shihni se është mënyra më e efektshme për nga kostoja, për të arritur rezultatet që doni.

Pra, konfirmoni që nuk është një çështje me implikime politike, por çështje standardesh, kryesisht teknike?

Mua më duket se është një çështje e vazhdimit të ndërtimit të infrastrukturës tuaj.

Kohët e fundit ka pasur debate mbi mënyrën se si po ndërtohet rruga Durrës-Kukës, një projekt madhor infrastrukture në vend. Ekziston një kërkesë e prokurorisë për të marrë të pandehur ministrin e Jashtëm lidhur me këtë çështje. Si ambasador i SHBA, si i keni përjetuar zhvillimet e tilla, duke pasur parasysh përfshirjen e një kompanie amerikane në projekt?

Mendoj ka dy anë në këtë pyetje. Së pari, nga pikëpamja e cilitdo qoftë procesi ligjor shqiptar, kjo është një çështje shumë e brendshme. Nga pikëpamja e lidhjes dhe përfshirjes amerikane, jemi të kënaqur që një kompani me përvojën dhe aftësitë e "Bechtel" është përfshirë dhe po punon shumë fort për ta përfunduar projektin. Mendojmë që kur të jetë ndërtuar rruga, do të ketë përfitime reale jo vetëm për Shqipërinë, por edhe për rajonin. Çdo raport që kam thotë që projekti po ecën mirë dhe shpresojmë, nëse lejojnë edhe rrethanat gjeologjike, do të vazhdojë të ecë përpara edhe në të ardhmen ashtu si deri tani.

Siç e dini, Prokurori i Përgjithshëm Sollaku u shkarkua. Në mes të këtij tensioni ka pasur një vendim të Gjykatës Kushtetuese që thoshte se prokurori i Përgjithshëm nuk mund të hetohet në lidhje me çështje specifike. Megjithatë, duket se mazhoranca bëri pikërisht këtë - e shkarkoi prokurorin mbi baza të tilla. A mendoni që u prek pavarësia gjyqësore dhe që ndërhyri politika?

Nuk mendoj se vendimi se kush duhet të jetë apo të mos jetë na përket ne. Kjo është vërtet një çështje shqiptare. Ne merremi me institucionin. Për ne, e rëndësishme është që institucioni të ruhet në pavarësinë e tij, që të vazhdojë të ketë juristë të cilësisë më të lartë, dhe që kushdo që e mban atë post të caktuar të mos jetë lidhur me ndonjë grupim politik këtu. Kemi punuar me prokurorët e Përgjithshëm, cilëtdo që kanë qenë. Kemi punuar në të kaluarën. Do të vazhdojmë edhe në të ardhme. Debati mbi prokurorë të përveçëm është tërësisht, tërësisht diçka e brendshme e Shqipërisë. Ne do të shpresonim që institucioni të mbetet ashtu si është krijuar, transparent, i pavarur dhe me kualifikimet më të mira gjyqësore.Ajo që do të thosha më tej është që jemi të interesuar - nga pikëpamja e gjyqësorit - që ta shohim si një çështje që lidhet me përgatitjet e Shqipërisë për NATO-n. Jemi shumë të interesuar që reformat e gjyqësorit, që janë specifikuar dhe njihen mirë, të vazhdojnë në një mënyrë sa më të shpejtë që të jetë e mundur. Edhe një herë, kjo është diçka e ndarë nga Prokurori i Përgjithshëm. Flasim mbi një gjë më të gjerë, ku ne amerikanët kemi interes. Do të donim të shihnim KLD, Parlamentin, të hyjnë vërtet në veprim nga pikëpamja e gjërave të ndryshme që janë përcaktuar, që janë rekomanduar dhe sugjeruar për të siguruar që gjyqësori të ketë nivelin më të lartë të gjykatësve e magjistratëve, që procesi i përzgjedhjes së tyre të jetë absolutisht transparent, që procedurat gjyqësore të jenë të hapura dhe të drejta sipas standardeve më të larta, dhe një numër fushash të tjera. Siç e dini mirë, siç e dinë të gjithë, po i afrohemi kohës në të cilën do të bëhen vendime për kandidaturën në NATO dhe kjo kohë po bëhet gjithnjë e më e shkurtër. Prandaj, nxisim të gjitha palët, qeverinë dhe opozitën, që të mendojnë nga pikëpamja e interesit kombëtar, jo nga pikëpamja e debateve të brendshme politike, dhe të ecin sa më shpejt që të jetë e mundur përpara për t‘i vënë ato reforma në vijë. Edhe një herë, e përsëris dhe e theksoj, që është një çështje që i kapërcen partitë, siç e shohim ne. Grupet shqiptare të të gjitha ngjyrimeve politike, të djathtë dhe të majtë, e kanë bërë shumë shumë të qartë që një ftesë për në NATO është një synim parësor i politikës së jashtme për vendin. Prandaj, është koha që këto forca, në mazhorancë dhe opozitë, të kuptojnë që koha është tani dhe që t‘i vihen punës për reformat gjyqësore, reformat zgjedhore, dhe të gjitha gjërat e tjera që janë përcaktuar si standarde të bazuara mbi rezultate.

E përmendët disa herë integrimin në NATO. A do ishte e vështirë një perspektivë e tillë, duke pasur parasysh që mazhoranca dhe opozita kanë shumë e shumë pika divergjence? Pas shkarkimit të prokurorit të Përgjithshëm, opozita shprehu skepticizëm për vazhdimin e reformës në drejtësi. A do ta vononte një klimë e tillë ftesën e NATO-s?

Mesazhi im për të gjitha palët e përfshira do të ishte të shohin nga vetja, të kapërcejnë çfarëdo debatesh të brendshme mund të kenë për momentin, për të mirën kombëtare. Në ShBA. kemi një shprehje, "Debati politik ndalon në vijën e ujit", - ShBA ka oqeane nga të dyja anët; kjo do të thotë që kur flitet për pozitën e ShBA. në botë, palët bëhen bashkë. Në Shqipëri, shprehja mund të mos përshtatet saktësisht për nga gjeografia, por fryma është e njëjtë: kur vjen koha për të parë pozitën e Shqipërisë në botë, gjërat që Shqipëria aspiron, sidomos në lidhje me dëshirat e shprehura për t‘u integruar në bashkësinë euro-atlantike dhe më në veçanti në NATO, atëherë debati i brendshëm politik ka plotësisht vlerë të vazhdojë, por mendoj, këshilla dhe rekomandimi im në këtë kohë është që palët të ngrihen mbi këtë për hir të synimeve më të mëdha. E di që është e vështirë. Debati i brendshëm është vërtet një gur themeltar i demokracisë. Debati është i nevojshëm dhe duhet nxitur. Politika është politikë dhe kështu do të jetë gjithmonë. Por, ka disa momente kritike, vërtet kritike, dhe ka vendime kritike që duhen marrë nga të dyja anët, dhe për hir të kësaj, nga pikëpamja jonë, është e rëndësishme për të gjitha palët e ndryshme në debat, mazhorancë dhe opozitë, ta rrokin këtë çast në interes të interesave më të mëdha shqiptare.

Zoti ambasador, çfarë Kosove prisni pas 10 dhjetorit: një shtet të pavarur, një vend të qeverisur nga ndërkombëtarët, apo diçka midis?

Është e qartë që këtë çështje e ndjekim nga shumë afër. Kemi disa prej diplomatëve tanë më të mirë të përfshirë dhe Kosova ka marrë interesin e niveleve më të larta në qeverinë time. U referohem deklaratave që Presidenti Bush bëri këtu në Tiranë, pasuar nga deklaratat e Sekretares Rajs dhe më së fundi nënsekretarit Bërns në Ministerialin e OSBE-së në Madrid. Pra, pozicioni ynë vërtet nuk ka ndryshuar. Pozicioni ynë është që plani Ahtisaari ishte menduar me mençuri, arritur pas një shqyrtimi, hetimi dhe konsultimi shumë të gjerë me të gjitha palët e përfshira. Ishte përfshirë një prej diplomatëve më të mirë të kohëve të sotme, Presidenti Ahtisaari dhe besojmë që u arrit një rrugë e paanshme dhe e drejtë përpara, e cila merr parasysh interesat e të gjitha palëve në këtë debat kompleks. Vazhdojmë ta mbështesim atë plan. Thënë kjo, duam t‘i shohim proceset e diskutimit, kemi vullnetin t‘i lejojmë këto procese, të ecin përpara. Dimë që takimi i fundit i Trojkës nuk arriti një përfundim, por ka parë të gjitha sugjerimet e arsyeshme që janë paraqitur. Ka mbetur edhe pak kohë. Nuk duam ta parashikojmë para kohe, deri në 10 dhjetor, se cili do të jetë rezultati. Mendoj që mund të mbeteni të sigurt që pozicioni ynë ka mbetur solid dhe shpresojmë që palët mund të arrijnë një marrëveshje të përbashkët, por nëse jo, ne e dimë cili është pozicioni ynë dhe duam t‘ju bëjmë shumë të qartë juve, miqve tanë shqiptarë, se ku qëndrojmë ne.

Po nëse nuk ka marrëveshje? Do ta mbështesnit idenë e pavarësisë së shpallur në mënyrë të njëanshme?

Duhet ta lëmë procesin të kryejë rrugëtimin e tij. Kemi rënë në një mendje për këtë proces. Ka nevojë ta lëmë të kryejë udhën e tij. Dhe pastaj do të shohim ku jemi. Por mendoj që mbështetja jonë që kosovarët të arrijnë pavarësinë, nëpërmjet një plani si ai i propozuar nga Presidenti Ahtisaari, është i palëkundur e i pandryshuar.

Tani dy pyetje, jashtë politikës dhe diplomacisë së ditës. Ishte një surprizë e këndshme të dëgjoja njohuritë tuaja mbi historinë dhe kulturën shqiptare. A mendoni se mund t‘i ndani ato komente me lexuesit tanë? Si duket letërsia ballkanike e Shqipërisë në sytë e një diplomati?

Siç e dini, dhe siç e di kushdo që ka biseduar me mua, ka qenë një prej kënaqësive të mia të mëdha që të mësoj mbi historinë dhe letërsinë e vendit tuaj. Dija pak për historinë dhe pak për letërsinë, por tani që kam arritur këtu, e shoh se sa e pasur dhe mbresëlënëse është. Për letërsinë kam pasur mundësinë të filloj të takohem me një numër shkrimtarësh e poetësh për të cilët kisha lexuar në SHBA. Këtu përfshihen z.Kongoli, z.Mustafaj, z.Fatos Arapi - isha veçanërisht i interesuar ta takoja këtë të fundit, sepse një prej poezive të tij ishte vërtet frymëzuese për mua. Do të ishte nder i madh për mua të vazhdoja të takoja shkrimtarë dhe poetë të tjerë. Kam lexuar shumë prej veprave të Ismail Kadaresë, shumë prej romaneve e eseve të tij dhe do të ishte vërtet nder i madh për mua ta takoja. Historia e vendit tuaj është absolutisht magjepsëse. Ne në SHBA kemi rreth 300 vjet histori ose pak më shumë; këtu flasim për histori në mijëvjeçarë, deri tek ilirët e të tjerët. Dhe, çdo herë që sheh rrotull, çdo herë që kthen sytë diku, je duke mësuar një pjesëz tjetër të asaj historie. Po ju jap një shembull. Para disa ditësh isha në Vlorë, për festën e pavarësisë. Në bisedë e sipër hasa emrin e Marigo Posios, gruas së përfshirë në Lëvizjen e Pavarësisë, që jepte mësim gjuhën shqipe kur ishte e kundërligjshme ta bëje këtë, madje sipas historive, edhe ka qëndisur flamurin shqiptar. Më pas dola te motrat Qiriazi dhe roli i tyre në atë periudhë; dola te Shote Galica dhe lufta e saj për pavarësi, si në Kosovë ashtu edhe këtu; pas një kërkimi të shpejtë pashë një fotografi të jashtëzakonshme të saj nga Marubi. Pastaj ishte Musine Kokalari, shkolluar jashtë, burgosur këtu për shkak të bindjeve të saj politike; apo edhe Nënë Tereza. Kjo ishte një temë, pjesë e historisë shqiptare, që nuk e kisha hasur më parë, por që më bën përshtypje si mjaft prekëse dhe kuptimplotë. Flet shumë për frymën, aftësitë dhe rëndësinë e gruas në gjithë historinë e Shqipërisë. Shpresojmë që me ecjen përpara të proceseve dinamike dhe reformave që përmenda do të ketë gjithnjë e më shumë mundësi për gruan që të vazhdojë traditën e këtyre shembujve më sipër. Pra, letërsia dhe historia e Shqipërisë për mua janë magjepsëse. Mbetem një nxënës shkolle për nga dijet e mia, por po kërkoj mësues dhe po kërkoj të mësoj sa më shumë që mundem. Është një temë pafundësisht magjepsëse dhe imponuese për mua, sepse historia e Shqipërisë na mëson shumë për të tashmen dhe të ardhmen e Shqipërisë. Shqipëria, dhe do të doja të mendoja edhe amerikanët, ndajnë një pjesë të kësaj fryme; përballemi me vështirësi, merremi me to ballazi, gjejmë rrugë për t‘i kapërcyer, gjejmë rrugë për të ecur përpara e lart.

Një pyetje që lidhet më shumë me postin tuaj, se sa me personin. Në Shqipëri, ambasadori i SHBA shihet gjithmonë si një autoritet i lartë diplomatik, me ndikim të dukshëm mbi jetën politike e shoqërore të vendit, edhe pse jo në mënyra të shprehura e publike. Si e përjetoni këtë rrethanë, ose, nëse mund të shprehem kështu, a ndjeni një trysni pozitive në këtë drejtim?

Goxha pyetje. Po them që të jesh ambasadori amerikan në Shqipëri është vërtet një nder i madh. Kemi një marrëdhënie të veçantë, vendet tona e popujt tanë, e cila shtrihet në histori dhe të jesh në radhën e atyre që përpiqen t‘i përforcojnë më tej këto lidhje të veçanta, është një privilegj i vërtetë dhe unë shpresoj ta meritoj. Nga pikëpamja e rolit të ambasadorit amerikan këtu, ne jemi thjesht diplomatë. Jemi këtu për të çuar më tej marrëdhëniet midis vendit tonë dhe tuajit, ashtu si çdo diplomat tjetër, ashtu si kanë detyrë të bëjnë të gjithë diplomatët këtu. Shpresojmë që në këtë drejtim të mund të paraqesim përshtypjet më të mira të mundshme për Amerikën. Shpresojmë që të mund të ofrojmë ekspertizë dhe asistencë. Jemi me fat që në Shqipëri aspiratat e popullit shqiptar dhe vizioni që qeveria jonë ka shprehur për rajonin janë afër, pothuajse të njëjta. Kjo e bën komunikimin shumë të mirë, shumë të lehtë; i bën diskutimet shumë të frytshme. Dhe do thosha që nuk jam i sigurt nëse e kuptoj plotësisht shprehjen "trysni pozitive", por vërtet që nuk ndjej trysni në këtë punë. Qysh nga mbërritja ime këtu, ndjej që shqiptarët, të gjitha nivelet e shoqërisë, më kanë mirëpritur, më kanë mirëpritur ngrohtë dhe më kanë ndihmuar të bëj punën më të mirë që mundem. Ndoshta kishit parasysh diçka tjetër me shprehjen "trysni pozitive", por nuk ndjej asnjë lloj trysnie. Ndihem si në shtëpinë time dhe është një kënaqësi e pamat që jam këtu.

Marre nga revista politike "MAPO"

Dukagjini i mbytur në gjak

Ankthi i gjakmarrjeve mes familjeve të hasmëruara e ka shndërruar Dukagjin në një vend si Malësia e veriut të Shqipërisë
Në gjak janë Elshanët, Muriçët, Kelmendët, Musajt, Zemajt, Osajt, Rexhajt, Rexhëbogajt, Dreshajt... Xhevdet Rexhaj ishte vrarë në nëntor të vitit 2006. Pa u mbushur një javë vëllai i tij, Ganiu, vret maturantin Ehtem Rexhajn në veturën e policisë, brenda Stacionit Policor në Pejë, i bindur se ai ka kryer vrasjen, ndonëse policia nuk kishte gjetur asnjë provë për këtë… Dukagjini po merr tiparet e “Perëndimit të Egër”... Rajoni më i zhvilluar i vendit sundohet paralelisht nga trajta të bastarduara të ligjit dhe Kanunit. Sipas të parit të Komunës, Kanuni po avancon ndaj ligjit.Ndërsa për krerët e gjykatës dhe policisë beteja pothuajse është e humbur. Elshanët e Ozrimit, Muriçët dhe Kelmendët e Pejës, Zemajt dhe Musajt e Strellcit, janë klanet e mëdha familjare që sipas tyre janë bërë sinonim i hakmarrjes. Sipas interpretuesve të Kanunit, ky rajon tashmë i ngjan Malësisë së Shkodrës, ku imazhi i vrazhdë i Kanunit është rikthyer plotësisht



SERBEZE HAXHIAJ & SALI BEQIRAJ

Pejë prill- Akoma pa filluar procesi gjyqësor një grup njerëzish të paautorizuar me vetiniciativë, këtë javë kanë marr një vendim. “Është i lëçitur (izoluar) nga fshati ose do të detyrohet të lërë fshatin ai që e prish marrëveshjen dhe hakmerret” …
Në konceptin e tyre kërkesa për të marr pëlqimin e dy familjeve Rexhaj nga Jabllanica e Pejës,( të dyja të ngujuara), përmes nënshkrimeve nuk është “nxjerrje bese”, sipas metodës klasike të interpretimit të Kanunit…
Imami i tri fshatrave të kësaj, ane Sadri Zekaj, një përfaqësues i Ministrisë së Drejtësisë,
Daut Morina dhe një tjetër nga komuna e Pejës Musa Rexhaj , kanë nisur një plan për pajtim dhe për një heshtje të armëve dhe hakmarrjes për të paktën dy vitet ardhshme.
Marrëveshja sipas tyre thënë në gjuhën e diplomacisë është një “moratorium” dy vjeçar heshtje derisa gjakrat të qetësohen dhe deri atëherë edhe gjykata do të ketë marrë një vendim. Të dyja familjet kanë venë nënshkrimet, por asnjëra nuk duket e vendosur që do t’i përmbahet… “Ma kanë vrarë djalin dhe nipin.. dy nipat tjerë i kam në burg , kurse tjetri është arratis … çfarë pajtimi mund të kërkoj kush më ”, thotë plaka 75 vjeçare Haka Rexhaj.
Në mes të këtyre dy familjeve nuk ka më vrasës dhe të vrarë , të dyja konsiderojnë se tjetra palë u ka borxh. Në familjen tjetër të hasmëruar vetëm 20 metra larg kësaj shtëpie njëri nga meshkujt thotë se nuk vlejnë nënshkrimet që kanë dhënë për heshtje dyvjeçare.
“Nëse ma dënojnë vëllain unë do të hakmerrem sepse ata më kanë borxh .. është vrasje dhe masakrim”, thotë 30 vjeçari Haki Rexhaj.

Ms:Vrsaja e një gruaja për 4 arë tokë nis zezonat e gjakmarrjes

Gjithë historia e një zinxhiri prej 4 vrasjeve njëra pas tjetrës në mes kushërinjëve Rexhaj në Jabllanicë lidhjet me vrasjen e një gruaje dhe blerjen e 4 ari tokë.
Tani të dyja familjet kanë nga dy meshkuj në burg dhe secila dyshohet për nga dy vrasje të kryer. Në familjen e Sadri Rexhajt, i vrarë në vitin 2004 , pas vrasjes së djalit të tij Ethemit 18 vjeçar para 5 muajve shtëpia ka mbetur në tri femra që rrinë të mbyllura. Dy djemtë e tjerë të Sadriut, Dina dhe Aliu, janë në burg për vrasjen e gruas së kushëririt të tyre Zojë Rexhaj, kurse Burimi, një pjesëtar i TMK-së, tashmë familja thonë se ka ikur në Amerikë nga frika e gjakut dhe hakmarrjes. Por në fakt askush nuk e di ku është ai.
Në familjen tjetër atë të Halit Rexhajt kanë mbetur tre meshkuj që gjithashtu lëvizjen e kanë të kufizuar, dy meshkujt të kësaj shtëpie, Ganiu dhe Kadriu janë në burg të dyshuar për vrasjen e Sadriut dhe të birit të tij Ethemit.
Pas shumë vrasjeve dikujt i ka rëndë në mend se praktika e Kanunit,mund të jetë më e efektshme për të ndal të paktën për një kohë mekanizmin e gjakut. Imami Sadri Zekaj, thotë se kanë nisur një plan për një heshtje të përkohshme. Por ai nuk është aq I sigurt nëse familjet do t’i përmbahen fjalës dhe nënshkrimeve. “Ne do ti lëçitim dhe do t’i detyrojmë ta lënë fshatin”, thotë i vendosur ai.
Po, aq i bindur në qëllimin e tij duket edhe Hakiu. “Mua askush nuk do të ketë fuqi të më largoj ose të më detyroj për diçka .Nëse drejtësia nuk e bën punën e saj dhe ma dënon më shumë se që duhet vëllain unë do të marr hak sërish sepse mua ma kanë vrarë dhe ma kanë masakruar vëllain (Xhevdetin)”, thotë ai krejt i qetë…
Për një copë tokë prej vetëm 4 ari që është shitur e stërshitur janë vërë një bela një mëhallë e tërë . Xhevdet Rexhaj ishte vrarë në nëntor të vitit 2006. Pa u mbushur një javë vëllai i tij, Ganiu vret maturantin Ehtem Rexhajn në veturën e policisë brenda stacionit policor në Pejë, i bindur se ai ka kryer vrasjen, ndonëse policia nuk kishte gjetur asnjë provë për këtë…Logjika e hakmarrjes kishte kaluar pragun e policisë , kurse vrasja kishte tronditur në themel institucionin e uniformave blu të Kosovës…

Ms; Policia fut nën monitorim raportet mes familjeve Kelmendi, Elshani , Muriqi ,Zemaj, Musaj e Osajt

Nuk është vetëm kjo një rrëfim gjakmarrje ngatërrimi midis ligjit dhe kanunit që kanë sjell vetëm zezona në këtë provincë. Peja si asnjë vend tjetër është e mbushur përplot histori gjakmarrjesh familjare. Sipas statistikave të policisë Peja mban shifrën më të lartë të vrasjeve të rënda, një pjesë e të cilave konsiderohen politike. Këtë rajon e mban ende nën ankth dyndja midis klaneve që përfliten shpesh në veprime kriminale . Në fakt vrasjet më të shpeshta janë lidhet me emrin e familjeve Kelmendi, Elshani , Muriqi ,Zemaj e Musaj, Osajt . Por, drejtësia asnjëherë nuk e ka zbardhur çështjen e këtyre ngatërresave që duket se ka filluar që nga lufta …Kjo sipas një prokurori që preferon të mos citohet për gazetën është vështirë të ndahet në fajtorë dhe jo fajtorë… “ Ngatërresat janë trashëguar qysh nga koha e luftës. Në fakt është vështirë të hetohen gjithë këto raste”.
Në një hapësirë jo edhe aq të madhe të qendrës së urbanizuar në çdo kohë gjen familje të ngujuara sipas Kanunit… ndërkohë që persona të dyshuar si dorases mbahen në burg. Pak kanë bërë paria e komunës dhe e policisë për ta penguar këtë.
Për shkak të mos efikasitetit të policisë dhe gjykatave për të hetuar dhe zbardhur rastet, hesapet shpesh kanë përfunduar me shumë më shumë viktima . Egërsisë së hakmarrjes nuk i kanë shpëtuar as fëmijët…Imazhi i fëmijëve që ndërpresin shkollën dhe ngujohen për shkak të gjakmarrjes nuk është më një rast i vetëm i izoluar….
I pari i komunës së Pejës , Ali Ljaçi, për herë të parë thotë se në rajonin ku udhëheq po sundon Kanuni. “Ligji dhe kanuni janë në luftë njëri me tjetrin. Është e vërtetë që gjykata dhe policia kanë dështuar në dyndjet e klaneve Elshani , Kelmendi , Muriqi, Osaj apo Zemaj. Këto nuk janë thjeshtë probleme gjakmarrjes ato janë edhe çështje të bizneseve dhe luftës për dominimin... Është një problem shumë kompleks . Ne po përpiqemi që përmes këshillave të pajtimit të relaksojmë këtë gjendje” .
Shumë pak nga rastet e vrasjeve dhe ngatërresave tjera midis këtyre familjeve ka mundur të zgjidh gjykata.
Esat Shala , kryetar i Gjykatës së Qarkut në Pejë , thotë se problemi i vrasjeve për gjakmarrje nuk është një dështim vetëm i gjykatës,por edhe i shoqërisë nëpër t’u përballur me këtë. “ Ne mund të zgjidhim një lëndë për gjakmarrje, por nuk mund t’i rregullojmë raportet e mëtutjeshme të këtyre familjeve”, thotë Shala për Lajm.
Por, ai hesht kur është fjala te çështja e vrasjeve mes grupeve rivale që identifikohen në këtë rajon nga të cilat ka pasur shumë vrasje viteve të fundit. “Për Elshanët, Kelmendet , Muriqët , Osaj , Musajt kemi së paku nga një lëndë që na është dashur të merremi. Në këto lëndë kanë punuar më shumë prokurorë dhe gjyqtarë ndërkombëtarë . Tani është shumë komplekse të flitet për suksesin e tyre. Gjërat ende janë në proces”.
Ahmet Hasi,i pari i policisë në këtë rajon thotë se policia janë duke u hetuar të gjitha rastet e vrasjeve të rënda, por ai mbetet pa fjalë kur është çështja e pengimit të vrasjeve tjera për gjakmarrje ….”Ne po i monitorojmë dhe po i hetojmë këto familje.Elshanët , Kelmendët , Musajt , Osajt, Muriqët, janë nën monitorimin e policisë . Ne jemi duke u marrë me ato dosje.. nuk është që nuk guxojmë t’u qasemi. Është e vështirë të flasim për raportet e tyre që mund të kenë sjell viktima”, thotë koloneli Hasi.
Policia e tij tashmë kanë bërë një regjistër të familjeve të hasmëruara si pjesë e strategjisë kundër vrasjeve për hakmarrje... “Por ne nuk po mund të bëjmë sa duhet me fëmijët që ndërpresin shkollën për këtë çështje sepse për të hapur procedurë duhen fakte e familja tjetër na thotë se ne nuk po i detyrojmë të hakmerren , kurse këta s’guxojnë të dalin”.

Ms: Dukagjini , Malësia e dytë e Shkodrës

Avdyl Hoxha , një punëtor i Ministrisë së Kulturës , që vjen nga një familje në zë në rajonin e Dukagjinit, i njohur për ‘ndarje pleqnish’,sipas rregullave të Kanunit në “Odën e Junikut”, fajin për mos zbardhjen e gjithë vrasjeve vë te organet e drejtësisë . Ky thotë se Dukagjini është bërë sikurse veriu i Shqipërisë, ku fenomeni i gjakmarrjeve është një përditshmëri. Sipas tij problemi i gjakut nuk është aq i madh te rastet individuale sa te grupet kriminale, vrasjet e të cilave nuk lidhen thjeshtë me hakmarrje. “Ato janë shndërruar në larje hesapesh midis klanesh ku shpesh nuk janë kursyer as fëmijët”. Nuk mund askush tani të hyj midis Elshanve , Kelmendve , Muriqve, Musajve apo Osajve. Askush nuk ua ka më besën këtyre njerëzve. Edhe gjykatat kanë dështuar të vënë drejtësinë në këto raste. Tani imazhi i Dukagjinit është bërë njësh me atë të Veriut të Shqipërisë”, thotë Hoxha
Familja Rexhbogaj është njëra nga ato që u jep besë familjes Hasanaj nga Peja e cila po ashtu është e ngujuar një qendër të qytetit vetëm pak metra nga stacioni qendror i policisë dhe nga ndërtesa e burgut.
Sipër në një lagje tjetër, Kapshnicë në Pejë një fëmijë (Dren Shala) e ka ndërprerë shkollën ngase e ëma ka vrarë një person. Ky fëmijë është “renditur” me burrat e familjes sepse nuk kanë besë. Dreni nxënës i klasës së tretë ka dy muaj që nuk guxon të shkoj në shkollë . E ëma e tij Shukrija , për motive ende të paqarta ka vrarë fqinjin e tij Driton Mamaj. Ajo është burgosur kurse burrat tjerë të familjes janë ngujuar duke përfshirë edhe atë.
Pak kohë më parë një grup njerëzish të politikës kishin arritur të pajtonin një nga familjet e hasmëruara atë Kastratve dhe Markajve. Nëntë muaj pas vrasjes së Viktori Markajt, vëllai i tij Alberti, polici i Njësisë Speciale, nxjerr gjakun e të vëllait brenda stacionit policor duke vrarë Besnik Kastratin… Kurse gjykata akoma nuk ka dhënë vendimin për të tre personat që akuzohen për vrasje.
Për nëntë muaj familja 25 anëtarësh e Beqir Kastratit kishte qëndruar e ngujuar në shtëpinë e tyre në qendër të qytetit . Për të respektuar rregullat kur nuk jepet besa edhe fëmijët kishin ndërprerë shkollën … Vrasja e Besnkiut të arrestuar për armëmbajtje pa leje brenda stacionit policor dhe vrasja e Ethem Rexhajt, një vit pas po ashtu i arrestuar dhe me duar të lidhura ka tronditur besimin te efikasiteti i policisë në këtë rajon …
Zbutjen e këtij problemi kreu i gjykatës Shala e lidh jo me rritjen e efikasitetit të punës së gjyqësorit , por me krijimin e mekanizmave pajtues nga njerëz që do të jenë me ndikim. “Pajtim dhe shuarje hasmërish mund të bëjnë organet që parashihen edhe me ligj si ndërmjetësues”.
Por, për “pleqnarin”, Abdyl Hoxha, thotë se nuk ka pajtimtar që do të mund të zgjidhte si duhet këtë problem . “Më herët p.sh në këtë zonë ka qenë një pleqnar Adem Elshani, dhe fjala e tij ka zënë vend dhe ke mundur të merresh vesh me të . Por, tash është rrëfim tjetër dhe askush nuk do të dëshironte të kishte punë me Elshanët, Kelmendët me Muriqët apo Musajt sepse nuk mund t’u besosh këtyre njerëzve “.
Ibrahim Selimaj, thotë se Elshanët ia kanë vrarë djalin 4 vite më parë, por, në familjen e Isuf Elashnit i vrarë së bashku me të birin thonë
Se nuk i kanë hak askujt dhe se Kelmedët kanë paguar njerëz për t’i vrarë dy familjarët e tyre.
Ligji dhe Kanuni kanë vënë standarde tjera të dyfishta për jetën e njerëzve. Imami i fshatrave Sadri Zekaj , thotë se falja dhe pajtimi tani janë bërë temat kryesore ku ata u predikojnë besimtarëve nëpër objektet e kultit. Në një ditë kremte të faljes së Bajramit në këtë anë mesazhin e parë që jep kleriku është largojuni hakmarrjes mësohuni të falni. Në Dukagjin gjaku falet , por edhe falja merret… 5 vjet pasi ishin pajtuar familjet Rexhbogaj dhe Dreshaj, nipi Shkelzen Hasanaj kishte marr gjakun e dajës së vrarë para 17 vitesh. Në praktikën e Kanunit kjo është një gjë e lejueshme sepse djali i motrës llogaritet më i afërte se ai i vëllait për të marr gjakun…

Edhe klerikët vjedhin

Kishat ortodokse në Kosovë miliona euro keqpërdorime të shërbimeve publike
Ato që në njëfarë mënyrë kanë marrë statusin e vendeve “eksterritoriale” , i kanë shkaktuar miliona humbje deri më tani buxhetit të vendit nga keqpërdorimet e ujit dhe rrymës. Për tetë vjet nuk kanë paguar asnjë cent nga obligimet që kanë , nuk kanë lejuar askënd nga KEK-u apo ujësjellësi që tu shohin mënyrën e shpenzimeve – ndërsa në regjistrat e tyre figurojnë shuma të vogla borxhesh p.sh 101 euro për 8 vjet në manastirin e Graçanicës apo 292 euro si në atë të Deçanit


SERBEZE HAXHIAJ

Prishtinë 19 shtator – Vitet kanë ecur dhe janë bërë shumë shpenzime, por në regjistrat që mbajnë emrat e objekteve të kultit të rëndësisë së veçantë në Kosovë dhe në të tjerat më pak të njohura kanë mbetur shifra të vogla...
Prishjet e njësorëve për të mos u regjistruar harxhimet e rrymës, mos-përmbushje të obligimeve dhe kyçjet ilegale në sistemin energjetik kanë bërë që miliona euro të rezultojnë humbjet e Korporatës Elektroenergjetike nga vjedhjet që kanë bërë për tetë vjet kishat ortodokse në Kosovë.
154 objekteve të kulturës serbe në vend të cilat është kërkuar që të shpallen “territore jashtë Kosove”, e që në fakt duket se funksionojnë si vende “eks-territoriale”, prej vitit 2004 asnjë faturë e shpenzimeve nuk është lejuar që tu dërgohet dhe as nuk janë lejuar regjistruesit e shpenzimeve që të bëjnë mbledhjen e të dhënave .
Kishtat ortodokse nuk janë vetëm borxhlinj të KEK-ut. Mijëra euro llogaritet të jenë borxhet e tyre edhe për shpenzime të ujit pa llogaritur obligimet tjera.
“Ata kanë bërë ndërhyrje në njehsorë dhe vlera e shpenzimeve të tyre ka mbetur e tejet e vogël që nuk i përgjigjet kurrsesi sasisë së harxhuar.” , thotë Fahredin Maçastena drejtor ekzekutiv i Divizionit të Furnizimit në Korporatën Elektroenergjitike të Kosovës.
Nuk janë vetëm kishat ortodokse ato që kanë borxhe , shpenzime të larta të papaguara llogariten të kenë edhe xhamitë, por këto të fundit ka qenë e mundur të faturohen dhe nuk kanë keqpërdorur sasinë e harxhuar
Sipas trendit të shpenzimeve në muaj Patriarkana e Pejës dhe Manastiri i Deçanit për tetë vjet kanë harxhuar më shumë se gjysmë milioni euro, ndërkohë që borxhi aktual që u figuron atyre është sa fatura mujore që u vinte atyre para luftës.
“Orët e tyre kanë kohë që kanë ngecur në vlera minimale . Janë vetëm 1.794.8 euro për të tre njësorët që kanë. Patriarkana e Pejës dhe Manastiri i Deçanit janë shpenzuesit më të mëdhenj që më nuk i kemi nën kontroll. Aty janë bërë keqpërdorime me njësorët. Në dy njësorët e Patriarkales së Pejës janë në njërin 1.31 .13 , euro kurse 763 .7 00 euro . Ndërsa në Manastirin e Deçanit janë borxh për tetë vite e më shumë vetëm 292 gjë që nuk përputhet askund me shpenzimet e bëra për tërë këto vite”, thotë Maçastena.
Por, Patriarakana e Pejës dhe Manastiri i Deçanit kanë edhe mijëra euro të tjera borxh
në shpenzimet e ujit. Sipas zyrtarëve të sistemit të ujësjellësit në këtë regjion ato gjithashtu llogaritet se kanë bërë shumë keqpërdorime në shpenzimet e ujit.
Borxhi në ujë i Patriarkanës së Pejës, sipas Mehdi Kelmendit drejtor i Shërbimit të Konsumatorëve i rrjetit të ujësjellësit regjional “Hidrosistem” , në Pejë është 35 mijë euro pa llogaritur vitet kur nuk është faturuar. “ Ajo çka ka mundur të faturohet deri më tash është 35 mijë euro por ka edhe borxhe të tjera të cilat nuk kemi arritur t’i mbledhim”.
Gazeta për dy javë rresht nuk ka mundur të kontaktoj me asnjë nga përfaqësuesit e Patriarkanës në Pejës. Përmes pjesëtarëve të KFOR-it ,që ruajnë kishën është thënë se koordinatorja e kishës Dobrilla nuk është në Pejë dhe se vetëm ajo është përgjegjës për këtë.
Përgjigje rreth kësaj nuk ka dhënë as ati Sava Janiq nga Manastiri i Deçanit. “ Nuk kam autorizim të flas për këtë . Ai që duhet të flas është Vladika Artemije në Graçanicë. Unw nuk jam marrw kurrë me ketë problem”, ka qenë përgjigja e tij për Lajm.
Por përgjigje nuk ka qenë e mundur të merret as këtu. “Ati Artemije nuk është i gatshëm të flas këtë javë” , ka qenë përgjigja që ka marrë gazeta përmes telefonit nga njëri prej shërbyesve të kishës në Graçanicë.
Deri në vitin 2003 borxhi në ujë i Manastirit të Deçanit është rreth 30 mijë euro kurse që nga atëherë më nuk është faturuar. “ Ne kemi të faturuar për 4 vite 30 mijë euro të Manastirit kurse më nuk na lejojnë t’i dërgojmë lexuesit e orës që më herët i dërgonim përmes KFOR-it”, thotë drejtori ujësjellësit “Lumi i Bardhë “,të Deçanit, Adem Gjikokaj.
Sipas tij Manastiri është njëri ndër keqpërdoruesit më të mëdhenj të ujit. “Manastiri ka dy lloj kyçjesh në ujësjellës dhe ka ujë sa për tri lagje të Deçanit. Këtë verë kur ka pasur shumë krizë për ujë kemi lutur atin Sava Janjiq që të shikohet se çfarë po ndodhë me shpenzimet e ujit në këtë zonë dhe më vonë ai na është përgjigjur e do të shikojnë për ti reduktuar shpenzimet që kryesisht janë bërë në ujitjen e tokave rreth manastirit”.
Hiq më ndryshe nuk është edhe manastiri i Graçanicës. Për tetë vjet harxhime të rrymës nga të cilat nuk është paguar asnjë cent në borxhin që figuron në regjistrat e KEK-ut është vetëm 101 euro “ Edhe këtu gjendja është e njëjtë mos-pagesë dhe keqpërdorime”, thotë Maqestena.
Ndërsa borxhi në uji i manastirit të Graçanicës, sipas Bexhet Zhdrellës , menaxher i shërbimit dhe faturimit të bizneseve të mëdha dhe objekteve te kultit në ujësjellësin regjional “Prishtina”,është 14 mijë euro, pa llogaritur pjesën e pa-faturuar në të cilën nuk kanë pasur qasje. “Më herët kemi mundur të llogarisim orët e ujit kurse tani jo kanë borxh diku afër 14 mijë euro pa llogaritur keqpërdorimet tjera”
Borxhe ujësjellësit nuk i kanë vetëm kishat ortodokse por edhe xhamit por borxhi i këtyre të fundit të paktën mund të faturohet. “Edhe xhamitë na kanë borxhe boll janë 16 mijë euro por ato mund ti faturojmë, kurse te kishat nuk na lënë as të afrohemi, thotë ai.
Gjendje pak më ndryshe është në Prizren ku KFOR-i gjerman është munduar herë pas herë në shlyej borxhet e tri kishave në këtë qytet. “Manastiri Nenkalasë ka një borxh 242 euro ne, manastiri Aranxhelli, 2.429 . Për këtë 1.600 euro janë paguar nga KFOR-i kurse Manastiri i Shenje i Kryengjejve ka një borxh të mbetur prej 9.342”, thotë Malush Jaka drejtor i Shërbimit të Konsumatorëve në Prizren.
Kurse shuma e borxhit që këto i kanë ujsjellsit në Prizren kap shifrën 20 mijë euro.
Patriarkale e Pejës, Manastiri i Deçanit, Manastiri i Graçanicës, Manastiri Nënkalasë dhe i Aranxhelli, në Prizren janë evidentuar se kane bërë keqpërdorimet më të mëdha në shpenzimet publike.

Edhe të vdekurit braktisin “Tokën e shenjte”

SERBEZE HAXHIAJ

Banorët serbë të zhvendosur nga Kosova pas luftës marrin edhe të vdekurit me vete në Serbi

Në vitin 2006 nëpër të gjitha komunat e Kosovës është shtuar fluksi i kërkesave të familjarëve serbë të zhvendosura nga Kosova që duan t’i zhavrrosin të afërmit e tyre në Kosovë pasi që kanë vendosur përfundimisht të mos kthehen më...
Vetëm më 2006 janë bërë rreth 200 zhvarrime, ndërkohë që Ministria e Kthimit dhe Komuniteve e Qeverisë së Kosovës nuk ka të dhëna për këtë. Ato që kanë përfituar nga kjo janë kompanitë e transportit të kufomave. Qeveria e Kosovës e cilëson këtë si lojë politike të Beogradit kundër procesit të pavarsimit të Kosovës

Nën pishën e madhe në një cep të varrezave gjysmë të shkatërruara ortodokse në dalje të qytetit në Pejë, një varr ka mbetur i zbrazët. Në tërë atë rrëmujë kryqash të thyer, varri i Draganit mezi dallohet.
Varrmihësit e Bashkësisë Islame të qytetit që përkujdesen për mirëmbajtjen dhe varrimet e myslimanëve janë përkujdesur që varri i tij prej betoni të mbetet i paprekur.
Dragan Bjellenoviq, 1974, ka lindur dhe është rritur në Pejë.
Ai në vitin 1998, është vrarë në Vranoc nga UÇK-ja, si pjesëtar i ushtrisë serbe...
Pas lufte familja e tij është shpërngulur në Mal tëZi. Babai i tij Zharko para një muaji ka vendosur që t’i marr eshtrat e të birit, meqë ka vendosur të mos kthehet përfundimisht në Kosovë. Ai është larguar nga Kosova për në Mal të Zi në qershor 1999.
Shtatë vjet pas, edhe djali i tij i vetëm, Dragani i ndjerë, e bënë udhëtimin e fundit nga “Toka e Shenjtë”, në një arkivol të ndërmarrjes transportuese të kufomave “Dardania”.

Ms: Kanë ikur të gjallët, tash shkojnë edhe të vdekurit...
Sllobodan Petroviq, është udhëheqës i zyrës për komunitete në Pejë, por nuk punon në ambientet e komunës. Zyra e tij është në Gorazhdec, një fshat i serbëve dhe malazezëve, një zonë që ruhet nga forcat sllovene të KFOR-it . Petroviq thotë se është mirë që në këtë kohë të mos bëhen zhvarrime për shkak se mund të tingëllojë si politikë.
“Ato zhvarrime bëhen me dëshirën e familjarëve që kanë ndërruar vendbanimin dhe më nuk dëshirojnë të kthehen, prandaj edhe duan t’i marrin edhe të vdekurit që kanë këtu. Kanë ikur të gjallët, tash shkojnë edhe të vdekurit”.
Ai tregon se e ka njohur mirë familjen Bjellenoviq që tashmë i kanë zhvarrosur eshtrat e djalit të tyre të vrarë gjatë luftës në Kosovë.
Haxhi Zeqiri, është shef i kompanisë së transportit të kufomave “Dardania “, në Pejë, e cila ka bërë zhvarrimet dhe transportin e disa familjarëve serbë në Pejë.
Çmimet për një zhvarrim dhe transport sipas tij më së shtrenjti shkojnë në 400-450 euro për një person, sidmos në raste kur duhet të ketë arkivol që duhet mbyllur hermetikisht si në rastet kur i vdekur ka pasur ndonjë sëmundje ngjitëse.
“Kam pasur rastin të transportoj diku rreth 10 persona deri në kufirin me Malin e Zi. Ne i kemi kryer të gjitha procedurat që i ka kërkuar komuna. Ka pasur raste kur serbët kanë bërë kërkesë për tërheqjen e një familjari dhe pastaj kanë dashur që me atë rast të tërheqin edhe të tjerë, por nuk kemi lejuar”.
Për të realizuar procedurat e zhvarrimeve shpesh janë angazhuar avokatë të cilët janë autorizuar nga familjarët e të vdekurve. Sokol Mushkolaj, një avokat nga Peja, thotë se ka qenë i angazhuar në gjashtë raste.
“Përmes meje kanë shkuar gjashtë raste të zhvarrimeve këtu në Pejë”, thotë ai pa dashur të jep detaje për punën e tij dhe pagesën.
Por, për këtë punë kompanitë dhe ndërmjtesuesit kanë bërë edhe biznes të mirë. Ato shpesh marrin shuma mbi 1000 euro për të realizuar një gjë të tillë. Këtë e thotë njëri nga pronarët e kopmanive, Haxhi Zeqiri.
Drejtori i Drejtorisë për Shërbime Publike në Pejë Skënder Avdyli, thotë se është rritur numri i kërkesave të familjeve që kërkojnë të tërheqin të afërmit e tyre nga varrezat e Pejës.
“Prej vitin 2005 kemi kërkesa më shumë. Diku 20 raste kemi këto vitet e fundit”.
Procedura për të zhvarrosur një të afërm nuk është aq e thjeshtë. Komuna kërkon që të ketë autorizimin e priftit me vulë të Kishës Ortodokse Serbe, certifikatën e lindjes dhe të vdekjes së personit, pastaj ekzaminimin për arsyen e vdekjes së personit. Po ashtu, nevojitet që familjarët të kenë edhe vertetimin me të dhënat e lokacionit se ku do të varroset personi që tërhiqet nga varrezat. Automjeti dhe numri protokollar i bartjes dhe mënyra e përcaktimit të identitit të personit të vdekur ngase ka varre që nuk kanë shenja. Kushti themelor sipas një rregullorje që ka përcaktuar UNMIK-u është që personi që kërkohet të zhvarroset të ketë së paku 5 vjet që ka vdekur dhe është varrosur.
Blerim Berisha, ka pasur shumë angazhime në zhvarrime këto dy vitet e fundit. Ai është inspektor sanitar në komunën e Fushë Kosovës dhe prezenca e inspektorëve gjatë procedurave të ekshumimit është e detyrueshme.
Sipas tij gjatë dy viteve të fundit kanë pasur 18 serbë të zhvarrosur dhe një slloven. “Kërkesat janë shtuar në vitin 2006 . Të gjitha zhvarrimet janë bërë me pajtimin e familjarëve dhe nuk ka pasur probleme. Ata kanë paguar vetëm 1 euro në komunë për kërkesën, asgjë tjetër.”
I fundit që është zhvarrosur nga varrezat ortodokse të Fushë Kosovës është Zvonko (Stanimir) Milkoviq 1972, i vrarë në 1999. Ai është rivarrosur në fshatin Ralje të Krushevcit.
Zakonisht familjarët kërkesat i bëjnë përmes ndërmjetësuesve të autorizuar, dhe këta, në disa raste marrin para të mira për këtë punë. Komunat për këtë lloj shërbimi kanë një taksë që ndryshon nga njëra te tjetra p.sh në Mitrovicë taksa është 20 euro, por një shumë të tillë nuk e ka edhe Peja, që kërkon vetëm , 0.50 cent.
“Asnjë kërkesë nuk ka ardhur nga familjarët, të gjitha i kemi marr përmes disa personave të autorizuar. Megjithse serbët e veriut e kanë pothuajse një hap deri këtu”, thotë Bahri Hamza inspektor sanitar në Mitrovicë.
Në këtë rajon vetëm vitin e fundit ka pasur 23 zhvarrime .
“Të vdekurit janë rivarrosur zakonisht në Beograd, Nish dhe në fshatrat e Quprisë”.

Ms: Udhëtimi përfundimtar në atdhe kushton 400 – 459 €

Driton Gerguri, drejtor i kompanisë për transportimin e kufomave “Loti”, në Mitrovicë, thotë se vetëm firma e tij ka bërë zhvarrimin dhe transportimin e 12 familjarëve, në Prishtinë, Fushë Kosovë e Mitrovicë.
“Ne kemi bërë zhvarrimin dhe bartjen e diku 12-13 familjarëve. Pagesa që është dashur të bëjnë për zhvarrimin, arkivolin dhe transportin është diku 400 - 450 euro varësisht nga vendi dhe largësia”.
Lokacionet që ata i kanë dërguar këto kanë qenë shumica deri në Merdarë, ku më pas i kanë marrë tjera kompani për në destinacionet ku është dashur të dërgohen për t’u rivarrosur.
Por, ajo që e kontaktojnë më së shumti familjet serbe për të kryer këtë lloj shërbimi është ndërmarrja transportuese e kufomave me emrin “Skorpion” (Akrepi), pronë e Zoran Radosavleviqit nga veriu i Mitrovicës.
Ndihmësi i tij, Naim Behrami, nuk dëshiron të flasë. Ai e ka frikën e etiketimeve që as ai vete nuk mund t’a shpjegojë.
“Kemi bërë disa zhvarrime ne Pejë dhe çka nuk kanë thënë për ne.”
Edhe kjo kompani ka çmime përafërsisht të njëjta me kompanitë tjera që ofrojnë këto shërbime.
Në komunë e Lipjanit deri më tani vetëm një person është regjistruar si i zhvarrosur.
Bëhet fjalë për Marjana Antiqin e cila është zhvarrosur nga varrezat e Lipjanit në janar të këtij viti dhe është rivarrosur në Kragujevc.
Në Gjilan vitin e fundit janë realizuar dy kërkesa të banorëve serbë për zhvarrosjen e të afërmve të tyre nga Kosova në Serbi.
Sipas Agim Salihut, drejtor i shërbimeve publike, komuna ka aprovuar në qershor 2006 kërkesën e familjes së Aleksandër Stanisavljeviq dhe në tetor të vitit 2006 kërkesën e familjes së Jaksha Miliqeviqit. Të dy rastet janë varrosur diku në Nish.
“Duam që babai i jonë të varroset pranë nënës sonë, prandaj kemi vendosur të marrim prej ketu”, thotë e bija Olgica Stanisavljeviq.
Inspektorët komunalë dhe policia ndalojnë fotografimin gjatë zhvarrimeve. Kurse në arkivat e tyre gjen të fotografuar secilin detaj të zhvarrimit.
Gjakova, është e vetmja komunë që deri më tani nuk ka pasur kërkesa për zhvarrime. Përparim Radoniqi, drejtor në NP “Qabrati” e cila ka përsipër përkujdesjen ndaj varrezave të qytetit, thotë se varrezat e serbëve kurrë nuk kanë qenë në kompetencë të ndërmarrjes në fjalë.
“Ne nuk kemi varre serbe ndaj as nuk kemi pasur kërkesa për zhvarrime”.
Radoniqi thotë se ka pasur raste kur familjet serbe i kanë dërguar të vdekurit në Pejë, ndërsa në varrezat e qytetit asesi nuk i kanë varrosur.
“Alternativa më e mirë për ta ka qenë Peja, ndërsa më e afërta Piskota. Në qytet asesi”.
Isak Rakovica, është drejtor i ndërmarrjes publike “Hortikultura” në Prishtinë e cila mbikëqyr varrezat e të gjitha komuniteteve që varrosen në Prishtinë. Ai thotë se në bashkëpunim me Inspektoratin Sanitar të komunës kanë përcjell të gjitha zhvarrimet që janë bërë me kërkesë të familjarëve. Shifra e atyre që janë zhvarrosur nga varrezat e Prishtinës ka arritur numrin 18.
“Ne në bashkëpunim me Inspektoratin Komunal dhe në nën mbikëqyrje edhe të policisë e bëjmë secilin zhvarrim në të cilën duhet të jetë i pranishëm, gjithsesi, edhe dikush nga familjarët. Në fund lokacioni spërkatet dhe gjendja e varrit kthehet në tokë të rrafshët si më parë”.

Mst: Në luftën politike kundër pavarësisë së Kosovës, serbët kanë futur edhe të vdekurit
Prezencën e policisë Rakovica e shpjegon me arsyen e sigurisë dhe dëshmisë se gjithçka ka shkuar mbarë. Pak më konkret duket zëdhënësi i policisë Veton Elshani. ”Pjesëtarët e policisë asistojnë gjatë zhvarrimeve ngase ka pasur raste kur kompanitë që kanë bërë zhvarrimet kanë lënë prapa rrëmujë dhe të tjerë familjarë serbë kur kanë ardhur t’i vizitojnë varrezat janë ankuar se ka dëmtime, prandaj edhe policia është prezent për të garantuar se gjithçka ka shkuar si duhet”.
Elashni, mohon të ketë ndodhur ndonjë incident serioz gjatë zhvarrimeve deri më tani.
Ministria për Kthim dhe Komunitete e Qeverisë së Kosovës, nuk ka shifra për numrin e serbëve të zhvendosur gjatë vitit 1999, që më nuk dëshirojnë të kthehen në Kosovë, dhe si rrjedhim, nuk ka as shifër të atyre që kanë tërhequr familjarët e tyre nga varrezat. Fatmir Sheholli, këshilltar i ministrit Branillav Gërbiq thotë se MKK, respekton dëshirën e atyre familjarëve që duan të marrin të afërmit e tyre të vdekur.
“Ne nuk kemi bërë ndonjë përllogaritje të numrit të të zhvarrosurve. Ne dëshirojmë që zhvarrimi i tyre të bëhet konform ligjit dhe asgjë më tepër”.
Arif Muqolli, këshilltar politik i kryeministrit Agim Çeku , thotë se vetë fakti se ketë vit është shtuar fluksi i kërkesave për zhvarrim tregon se kjo është luftë politike.
“Në kuadër të luftës kundër pavarësisë së Kosovës, serbët kanë futur edhe të vdekurit. Këto janë direktiva të Beogradit, të cilave, mendoj se familjet serbe nuk duhet t’u përgjigjen. Ne e kemi obligim të krijojmë kushte për të gjithë dhe ky moment nuk është i arsyeshëm për veprime të tilla”.
Ata tash me këtë duan të thonë se nuk kanë besim t’i lënë as të vdekurit këtu, thotë Muqolli për “Lajm”.
Ati Sava Janjiq, nuk preferon të flasë për këtë çështje dhe nuk tregon sa fletaprovime për zhvarrime ka lëshuar Kisha Ortodokse Serbe deri më tani në Kosovë.
Bazuar në një përllogaritje të kërkesave të realizuara nëpër komuna të Kosovës, vitet e fundit janë kryer rreth 200 zhvarrime, ndërkohë që komunat kanë edhe po aq kërkesa ende të paaprovuara për shkak të mosplotësimit të dokumentacionit që kërkohet.

Box

Ideja për të punuar temën për zhvarrimet e serbëve nga varrezat në Kosovë dhe rivarrosur në Serbi më kishte nisur së pari vitin e kaluar kur në një palë varreza ortodokse në vendin tim të lindjes Istog ( në perëndim të Kosovës), kisha parë tek dilnin nga varrezat tri arkivole të reja. Unë kisha parë tek hyjnë arkivole në varreza, por jo duke dal. Më vonë takova një serbe që kishte vendosur t'i merret të afërmit e saj në një zyrë në Komunë ku kishte bërë kërkesën për zhvarrim . Kjo zonjë që kishte jetuar gjatë në Kosovë që nga qershori 1999, kishte braktisur vendin dhe ishte shpërngulur në Serbi. Këtë grua e kisha dëgjuar duke thë0në se është shumë e gëzuar që i ka gjete varret sepse i kishin thënë se shqiptarët e Kosovës as eshtrat nuk ua kanë lënë e le më varret.
Në kohën kur pavarësimi i Kosovë, po bëhej opsioni më i pranueshëm për shumicën e bashkësisë ndërkombëtare , serbët në kuadër të luftës për ta penguar atë kishin futur edhe të vdekurit. Ata po përpiqeshin të jepnin një mesazh se serbët në Kosovë, më nuk guxojnë t'i lënë as të vdekurit. Kosova për shumicën e serbëve, atyre që jetonin këtu edhe atyre që jetonin jashtë saj, konsiderohej si një "tokë e shenjtë". Tani me kishte rastis të shoh tek njerëzit merrnin eshtrat e të bijve të tyre që kishin vdekur si ushtarë të armatës serbe në Kosovë, që kishin vdekur pikërisht për këtë tokë..

Qasje idiotike ne politiken shqiptare

Para dy ditësh na dëgjuan veshët çudinë kryeministrore të radhës. "Do ta shndërroj Shqipërinë në një superfuqi energjetike në rajon", tha kreu i qeverisë sonë. Dhe këtë objektiv - sipas tij të realizueshëm - e lidhi me objektivin për të ndërtuar sa më shpejt një (ndoshta më shumë se një) impiant bërthamor të prodhimit të energjisë. Ky Kryeministër, pasi e bëri Shqipërinë një parajsë të investitorëve të huaj nëpërmjet strategjisë kinse ndjellëse "Shqipëria, një euro", pasi na bëri të eksportojmë energji elektrike, pasi realizoi dhe shkripëzimin e ujit të detit (janë të gjitha premtime lunatike të bëra kohë pas kohe, s‘ka gjë se tanimë i ka marrë era), na premton më në fund për të na bërë një superfuqi energjetike të rajonit. Ndoshta pas pak kohësh do t‘i rikthehet objektivit tjetër, atij të ndërtimit të një tuneli nën Adriatik, për të na lidhur në rrugën më të shkurtër me fqinjin tonë perëndimor, që në fakt ka për autor një tjetër Kryeministër të Shqipërisë, Pandeli Majkon.Ç‘është ky virus idiotësie që vibron në trurin e një numri politikanësh shqiptarë? Si është e mundur që nuk u punon sistemi i frenimit, kur vjen puna që u lindin në kokë pallavra të kësaj natyre? Është një marrí, që herë pas here kap thjesht ata, apo është një marrí që u vjen si frymëzim nga poshtë, d.m.th. nga shoqëria, të cilën përfaqësojnë politikisht dhe e cila i lejon të shtyhen deri në këtë farë feje me broçkulla të padëgjuara e kolosale? Si është e mundur që nuk del dobare një zë nga brenda politikës, për t‘u thënë: hej, miq, kemi rënë dakord t‘ju bëjmë kabull gjithçka, por nuk mund t‘ju lejojmë të flisni si në një çmendinë? * * *Kjo puna e energjisë bërthamore është disi e komplikuar dhe me sa duket, Kryeministri shqiptar ka mundur apo ka dashur të informohet veç në mënyrë poetike lidhur me të. Ose - kjo ka gjasa që më shumë - ai as që e ka idenë se ç‘janë centralet e energjisë bërthamore. Thjesht ia fut kot. Siç bën rëndom.Është e vërtet që kohët e fundit centrale të tillë janë sërish in vogue. Ka kaluar shumë kohë nga aksidenti në Three Mile Island të Pensilavisë (1979) dhe nga shpërthimi i Chernobyl-it (1986). E për këtë arsye, kjo distancë kohore prej tragjedisë na ka bërë në një farë mënyrë t‘i harrojmë efektet e tyre (nga shpërthimi i Chernobyl-it kanë gjetur vdekjen rreth 4000 vetë). Përveç kësaj - kjo është më e rëndësishme - teknologjia bërthamore ka bërë përparime të dukshme në harkun e dy dekadave të fundit, gjë që do të thotë se këto centrale kanë një patentë sigurie më të madhe (në ndryshim nga kohë të shkuara, një reaktor bërthamor mund të fiket automatikisht, d.m.th. pa nevojën e dorës së njeriut, në situata të emergjencës) dhe se menaxhimi i mbeturinave bërthamore, ndonëse mbetet një problem i madh, është padiskutim më eficent. Janë vetëm këto përparime teknologjike që e kanë nxjerrë në skenë modën e centraleve me energji bërthamore? Jo, është dhe nevoja e vendeve të fuqishme për energji, gjë që i bën këto vende të injorojnë nga halli një sërë dizavantazhesh, shqetësimesh, frikërash e pasigurish. Karburantet tradicionale edhe po shterojnë, edhe janë në duart e qeverive jo fort miqësore me botën perëndimore (vendet arabe të Lindjes së Mesme, Rusia, etj). Si një ngushëllim në këtë mes sillet fakti, që lënda e parë më e rëndësishme për energjinë bërthamore (uraniumi), gjendet në vende shumë miqësore. Më tej, menaxhimi i centraleve bërthamore (pasi këta të fundit janë ndërtuar), nuk është shumë i kushtueshëm. Më në fund, centralet bërthamore, krahasuar me impiante tradicionalë të prodhimit të energjisë, janë më ekologjikë.Të gjitha këto pra kanë bërë që qeveritë dhe shoqëritë e vendeve të rëndësishme perëndimore t‘i drejtojnë sytë edhe njëherë tjetër nga energjia bërthamore. Franca e ka bërë me kohë këtë gjë. Britania e Madhe dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës po planifikojnë të merren seriozisht me to. Finlanda është duke ndërtuar një reaktor me energji bërthamore. John Howard, Kryeministri i Australisë, ku ka me shumicë uranium, por ku nuk ka asnjë reaktor, ka filluar të mendojë se energjia bërthamore është e paevitueshme. E kështu me radhë.Por pse Shqipëria nuk mundka t‘u bashkohet këtyre vendeve? Për dy arsye shumë të thjeshta: së pari, ndërtimi i një centrali me energji bërthamore, është jashtëzakonisht i kushtueshëm. Dikush në shtypin shqiptar përmendte kuturú para dy ditësh shifrën 2 miliardë euro, por në fakt kostoja e ndërtimit është të paktën nja tre-katër herë më e madhe. Dhe kaq do të ishte mjaft për ta klasifikuar deklaratën kryeministrore si një idiotësi të pashoqe. Ku do t‘i gjejë Shqipëria kaq pará? Nuk ka ku t‘i gjejë asgjëkund. Ia fut krejt kot kush mendon, se ata që do t‘i hedhin këto pará, janë vetë investitorët e bankat e huaja të fuqishme. Po pse do t‘i hedhkan në Shqipëri? Për sytë e bukur të Kryeministrit? Këtu, për shkak të mungesës së stabilitetit politik, për shkak të mungesës së energjisë elektrike e të infrastrukturës në përgjithësi, për shkak të administratës e të qeverive të korruptuara, nuk po vjen askush për të hedhur qoftë dhe 1 milion euro në një investim të zakonshëm fitimprurës. Mund të përfytyrohet lehtë në këto rrethana "gatishmëria" e ndonjë banke apo ndonjë investitori për të hedhur 10 miliardë euro. Veç nëse këto banka e këta investitorë janë më të marrë se sa Kryeministri ynë, gjë që nuk ka si të jetë e mundur.Por nuk mbaron këtu. Edhe sikur të gjendeshin këto para (supozim kot më kot, kuptohet), askush në botë nuk do t‘i jepte ok-in Shqipërisë për të ndërtuar një central të energjisë bërthamore. Centrale të tilla mund t‘i ndërtojë vetëm një vend me një shtet të fuqishëm, ku siguria e rendi janë ushqim i përditshëm dhe i garantuar për të gjithë qytetarët, ku stabiliteti politik e qeveritar është një gjë e marrë, si e dhënë e pamohueshme, e ku terroristët e kanë tmerrësisht të vështirë të hedhin në erë impiantet nukleare. Është Shqipëria një vend që i ofron këto sigurira? Kjo është një pyetje po aq idiotike sa edhe premtimi kryeministror për të ndërtuar impiante nukleare. Është idiotike, pasi Shqipëria është një vend, ku deri para se të vinte në pushtet ky Kryeministër, hidheshin në erë shtyllat e tensionit të lartë (e keni vënë re që, prej momentit që Berisha nuk është më në opozitë, shtyllat elektrike nuk hidhen më në erë?) e ku qeveris një njeri, që ka frikë të shkojë në vendin e tij të lindjes (ka mbi dhjetë vjet që ai nuk shkon në Tropojë). Merret vesh pra, që premtimi për të ndërtuar impiante bërthamore në Shqipëri është një zhgjëndërr e shpifur, me të cilën nuk ia vlen fare të merresh, ashtu si nuk ia ka vlejtur të merresh me premtime të tjera të Kryeministrit lidhur me shkripëzimin e ujit të detit, me platformën "Shqipëria, një euro", me rishikimin e historisë, me luftën ndaj korrupsionit, me luftën ndaj komunizmit etj., etj. Duhet të bëjmë mirë që këtë njeri ta lëmë në idiotësinë e vet.

Mustafa NANO- Gazeta "SHQIP"

Borxhi, çdo shqiptar do të paguajë 2300 dollarë

Shqipëria, pranë kufirit maksimal. Interesat arrijnë në mbi 390 milionë USD

Borxhi afatgjatë që qeveria do të marrë nga jashtë për të financuar deficitin buxhetor të vitit 2008 është plot 770 milionë dollarë. Një pjesë e kësaj shume është e marrë sakaq,ndërsa pjesa tjetër duket se do të merret përmes emetimit të letrave me vlerë në valutë për bankat e huaja. Deficiti buxhetor në draftin final të buxhetit për vitin 2008 është parashikuar të arrijë mbi 1 miliard dollarë,ose e thënë ndryshe në 7.9 përqind e Prodhimit të Brendshëm Bruto (GDP). Për vitin 2007, deficiti buxhetor ishte afër 470 milionë dollarë dhe u financua me 220milionë dollarë borxh të jashtëm dhe pjesa tjetër me borxh afatshkurtër të marrë nga bankat shqiptare. Sakaq qeveria ka marrë tashmë një hua prej 230milionë euro, ose e konvertuar me kursin aktual në 330 milionëdollarë. Kjo hua, ndonëse është marrë nga dy bankat greke AlphaBank dhe Banka Kombëtare e Greqisë, këtë vit nuk u përdor dhe duket se do të tërhiqet vitin e ardhshëm. Pjesa tjetër e borxhit të huaj, të parashikuar për t‘u marrë në vitin 2008 prej 340milionë dollarësh, duket se do të emetohet nga qeveria në formëne eurobonove.

Interesat 390 mln USD

Qeveria do të duhet të paguajë rreth 390 milionë dollarë nga paratë e taksapaguesve për interesat e borxhit publik në vitin e ardhshëm. Sipas parashikimeve në buxhetin e shtetit, plot 340 milionë dollarë janë vetëm interesa që do t‘u paguhen bankave shqiptare për të shlyer borxhin që qeveria ka marrë nga to, ndërsa pjesa tjetër është interes që do t‘u paguhet kreditorëve të huaj. Në harkun kohor të një viti, interesat janë rritur me 3.5 miliardë lekë, ose e konvertuar në dollarë me 42 milionë dollarë, por kjo rritje ka ardhur kryesisht si pasojë e rritjes së kostos së parasë nga Banka e Shqipërisë, veprim për të cilin ministri i Financave, Ridvan Bode, ka shprehur rezerva.

Borxhi i jashtëm

Deri në vitin 2006, borxhi i jashtëm në Shqipëri arriti në 1.8 miliardë dollarë, ndërsa në vitin 2008 ai pritet të arrijë në gati 2.7 miliardë dollarë, ose e thënë ndryshe çdo shqiptari do t‘i duhet të paguajë gati 900 dollarë për shlyerjen e tij. Nëse e krahasojmë me eksportin e mallrave, borxhi i jashtëm afatgjatë i vendit është sa për 3 vjet eksporte. Rritja e borxhit vjen për shkak se qeveria ka vendosur që të investojë më shumë seç janë mundësitë e vendit për te kursyer.

Totali

Sipas të dhënave zyrtare për vitin 2007, borxhi publik në Shqipëri e kaloi shifrën e 540miliardë lekëve. Ndërsa me borxhin e parashikuar për t‘u marrë gjatë vitit të ardhshëm,totali i borxhit publik në Shqipëri pritet të arrijë në 620 miliardë ose e konvertuar gati 7.5miliardë dollarë. Kjo do të thotë se vetëm për principalin e tij (vleren baze te kredise ) çdo shqiptar duhet të paguajëgati 2 300 dollarë. Borxhi publik është rritur me gati 130 miliardë lekë nga viti 2006 deri në . Por qeveria premton reduktimin e tij në raport me produktin e brendshëm bruto dhe uljen e interesave që paguhen për shlyerjen e tij. "Objektivi ynë është që për çdo vit raporti i borxhit ndaj Produktit të Brendshëm Bruto të ulet me 0.5 përqind", ka deklaruar zv/ministri i Financave, Sherefedin Shehu. Strategjia e qeverisë parashikon gjithashtu dhe kohëzgjatjen e afatit të këtij borxhi, duke ulur kështu interesat që paguhen për shërbimin e tij. Për vitin2008, vetëm për interesat e borxhit, qe qeveria do të paguajë nga buxheti i shtetit do jete 20 miliardë lekë.

Borxhi pranë limiteve

Qeveria shqiptare ndodhet pranë kufirit maksimal të borxhit që lejojnë marrëveshjet ndërkombëtare. Për vitin 2007, borxhi publik në Shqipëri arriti në 54 për qind të Produktit të Brendshëm Bruto, duke qenë vetëm 6 për qind më i ulët se kufiri maksimal i lejuar nga Bashkimi Evropian. Por Shehu nuk e sheh këtë si një shqetësim."Teorikisht Shqipëria mund të marrë borxh pafundësisht në rast se ajo këto borxhe i përdor për investime publike. Deri në vitin 2005, Shqipëria merrte borxh edhe për shpenzime të tjera që nuk kishin të bënin me investimet", thotë Shehu. Qeveria parashikon rritjen me 3 herë të investimeve me financim të huaj për vitin 2008, në krahasimme 2007-ën.

Marre nga gazeta "SHQIP"

Majko, i kërcënuar nga "car llazarët"?

Nis mbledhja e provave. Nuk përjashtohet as AKSH


Kërcënimet ndaj ish-kryeministrit Pandeli Majko mund të kenë pikënisje nga deklaratat e lëshuara prej tij para pak ditësh. I ftuar në emisionin "Top Story" në "Top Channel" ai kritikoi fuqishëm Gardën e Car Llazarit, ashtu sikurse Armatën Kombëtare Shqiptare. Ndërsa përballë tij në studio ishte i ftuar Gafur Adili, sekretari politik i AKSH-së, me të cilin shkëmbeu shumë replika. Burimet konfidenciale pranë SHISH-it sqarojnë se ka filluar mbledhja e provave që mund të çojnë në zbardhjen e situatës. Në këtë drejtim mësohet se kanë shërbyer si lëndë e parë edhe disa publikime në faqen e internetit youtube dhe që kanë të bëjnë me ish-kryeministrin. SHISH ka si dyshim të parë kërcënimin nga Garda e Car Llazarit ndërsa nuk përjashtohet as opsioni i AKSH-së. "Nuk besoj se ia vlen të merremi me këta drejtuesit e Car Llazarit. Për mua këta janë pak a shumë fenomen i një postorganizate naziskine, e cila nuk është e rrezikshme", qe shprehur Majko. Sipas tij, ia vlen ndonjë herë t‘i dëgjosh për të thënë që këta janë dhe të mendosh se si ka qenë situata përpara pak kohësh, kur me njerëz me mentalitet të tillë drejtohej de facto Serbia. "Nuk jam me logjikën se të gjithë serbët janë pak a shumë si fytyra e këtij idiotit që dëgjuam të fliste në emër të gardës së Car Llazarit", vlerësoi ai. Më tutje, Majko u ndal te funksionarët e Armatës Kombëtare Shqiptare, duke i cilësuar njerëzit me thes në kokë, të cilët dalin dhe flasin. "Më vjen shumë keq që dalin dhe flasin për lirinë apo mbrojtjen e shqiptarëve. Shqiptarët nuk mund të mbrohen me thes në kokë sot në Kosovë", nënvizoi Majko. Nëse ka për të respektuar si njerëz që mbrojnë të drejtat e shqiptarëve, shtoi ai, pavarësisht se mund të kem mendime të ndryshme në disa momente, janë ata të Vetëvendosjes. "Këta që venë thes në kokë unë nuk di nga vijnë dhe ku shkojnë. Këta janë një justifikim për të thënë serbët që ja edhe ne duhet të bëjmë kështu si këta", insistoi Majko. Ai shprehu habi që RTK ju jep hapësirë njerëzve me thes në kokë dhe nuk di sa hapësirë mund t‘u jetë dhënë të rinjve që mund të kenë rezervat e tyre ndaj drejtuesve politikë të Kosovës, mënyrës se si vepron Shqipëria, po flas për Vetëvendosjen. "Unë jam për të respektuar ata njerëz të cilët dalin pa armë dhe pa thes, sepse Kosova sot nuk është dhe nuk mund të jetë siç ka qenë përpara ‘99", tha Majko, duke përsëritur se askush nuk mund të mburret sot se ka luftuar më shumë se Ramushi apo Hashimi, apo Çeku, apo të tjerë djem dhe vajza të Kosovës dhe të dalë tani si trim e të thotë ne po mbrojmë këtë dhe atë. Këto deklarata publike pak kohë më parë mund të kenë shërbyer si motiv që ndaj ish-kryeministrit Majko të lëshoheshin sinjale kërcënuese. Këto deklarata ecin në linjën e dy pistave, të cilat po i investigon Shërbimi Informativ Shtetëror dhe që kanë të bëjnë me kërcënim nga Garda e Car Llazarit ose AKSH-ja.



Kërcënimi

Dy ditë më parë burime konfidenciale në Shërbimin Informativ Shtetëror bënë të ditur se ekzistojnë informacione kërcënuese për ish-kryeministrin Pandeli Majko. Ata hodhën dy pista dyshimi: shërbimet e huaja sekrete dhe Armata Kombëtare Shqiptare

Kritika dhe sharje ndaj figurës së deputetit socialist


Ish-kryeministri cilësohet tradhtar në faqen e youtube


Në faqen e internetit youtube janë shfaqur në versionin video deklaratat e lëshuara në emisionin "Top Story". Ato figurojnë të postuara nga një person me nickname FBKSH. Ish-kreu i qeverisë shqiptare në kohën e luftës në Kosovë paraqitet në sens kritik. Aty ngrihen pikëpyetje në lidhje me deklaratën e Majkos se garda e Car Llazarit nuk është e rrezikshme. Shkruesit në faqen e internetit bëjnë me faj Majkon për deklaratat e tij të cilësuara prej tyre si vlerësuese ndaj politikës serbe. Pikëpyetjes së Majkos se "këta që vënë thes në kokë unë nuk di nga vijnë dhe ku shkojnë", ata i përgjigjen se "vijnë nga tokat shqiptare dhe askund jashtë tyre". Mbi imazhin e Majkos në fund të videos paraqitet e shkruar "Tradhti!!!". Në të njëjtën hapësirë gjendet edhe videoja e të njëjtit emision me deklaratat e Gafur Adilit. Shkrues të veçantë thonë se çdo kush që e kundërshton Gafur Adilin dhe AKSH-në është tradhtar i kombit, është kundër ribashkimit të Shqipërisë. Ish-kryeministri Pandeli Majko ka një CV të pasur politike. Ai ka lindur në vitin 1967 në kryeqytet. Ai ka mbaruar Universitetin e Tiranës, Fakultetin e Inxhinierisë Mekanike. Gjithashtu është diplomuar edhe në Fakultetin e Drejtësisë. Gjatë viteve 1992-1995 ka mbajtur detyrën e kryetarit të FRESH-it; 1992-1996: deputet në Legjislaturën XIII të Kuvendit Popullor; 1996-1997: sekretar i Marrëdhënieve Publike të PS-së. Në vitet 1997-2001: deputet në Legjislaturën XV të Kuvendit të Shqipërisë dhe anëtar i Komisionit për Çështjet Kushtetuese dhe Ligjore; anëtar i Komisionit për Hartimin e Projektkushtetutës; kryetar i delegacionit të Asamblesë Parlamentare të OSBE-së; anëtar i Komisionit të Posaçëm për Paktin e Stabilitetit. 1997-1998: sekretar i Përgjithshëm i PS-së dhe kryetar i Grupit parlamentar të PS-së. 1998 (shtator)-1999 (shtator): kryetar i Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë; ministër i Mbrojtjes; 2002 (shkurt-korrik): kryetar i Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë; 2002 (korrik)-2005 (shtator): ministër i Mbrojtjes.



Antiterrori


"Jemi në dijeni të kërcënimit"


Antiterrori i Tiranës pranon kërcënimin e Majkos, por deklaron se zyrtarisht nuk ka marrë asnjë denoncim. Policia e Tiranës tha në lidhje me këtë ngjarje se informacionet për kërcënimin e ish-kryeministrit Pandeli Majko janë marrë nga Shërbimi Informativ Shtetëror, i cili po merret me këtë çështje, por vetë i dëmtuari nuk ka kryer ndonjë kallëzim penal këtu. Në këto kushte, policia tha se nuk mund të hetojë më tej, veç bashkëpunimit që mund të ketë me SHISH. Ndërkohë, burimet zyrtare të Policisë së Shtetit bënë të ditur zyrtarisht se nuk kanë dijeni në lidhje me një çështje të tillë.




AKSH


Tiranë, Adili u shoqërua në polici


Pak ditë më parë, Gafurr Adili, i njohur si drejtues politik i Armatës Kombëtare Shqiptare, u shoqërua në polici. Deklaratat e tij në "Top Channel" disa ditë më parë kanë sjellë reagimin e menjëhershëm të sektorit të Antiterrorit në Drejtorinë e Policisë së Tiranës. Ndonëse në atë kohë nuk u bë e qartë arsyeja e shoqërimit në polici, u pretendua se atij i janë kërkuar shpjegime për deklaratat e bëra publike. Burime të policisë deklaruan se Gafurr Adili është këshilluar që të respektojë ligjet shqiptare, derisa të qëndrojë në këtë vend.

Marre nga gazeta "SHQIP"

Te gjithe per Pavaresi !

Brenda dy muajsh do të merren vendime të rëndësishme për Kosovën, dhe po aq të rëndësishme për Shqipërinë dhe vendet e tjera të rajonit. Qeveria kosovare pritet të shpallë Pavarësinë e shumëpritur, e më pas do të vijnë me radhë njohjet e disa vendeve, ashtu si dhe protestat e kundërshtimet e disa shteteve të tjera. Momenti është tejet delikat, pse pavarësia do të ishte zgjidhja e vetme paqtuese për shqiptarët e Kosovës, që presin të prosperojnë në një atdhe sovran, por nga ana tjetër, nëse zgjidhja e statusit vazhdon të zvarritet, siç po ndodh prej nëntë vjetësh, gjithçka ndryshon ngjyrë. Gjendja në Kosovë do të vazhdojë të përkeqësohet, ose në rastin më të mirë do të qëndrojë në stanjacion, sa i përket dimensioneve ekonomike, kulturore, politike të asaj shoqërie të brishtë, në hapat e para drejt konsolidimit. Në këtë moment të veçantë, Kosova e qytetarët e saj kanë nevojë për shumë më tepër se solidariteti mondan i tavolinave, filxhanëve e gotave. Nëntë vjet më parë u treguam solidarë ndaj vëllezërve tanë të një kombi, duke hapur shtëpitë, për të pritur ata që arritën t’i shpëtojnë gjenocidit. Ishin kohë të vështira, pikërisht ato kohë kur vëllai ndihmon vëllanë, me gjithë shpirt.
Kohët që po përjetojmë janë po aq të rëndësishme, Pavarësia është ajo që do të vendosë për të ardhmen e Kosovës, vendimtare për lënien pas të të gjithë problemeve e halleve shekullore të atij rajoni. Kjo situatë kërkon një solidaritet, në të njëjtin nivel, një mbështetje vëllazërore për Kosovën.
Çfarë do të pritej në këto momente, minimalisht, do të ishte që të gjithë ne të ngriheshim dikur nga kafenetë, të dilnim nga qoshet e përditshme të jetës sonë, e në një moment të caktuar të mblidhemi së bashku në qendër të Tiranës, pranë Heroit Kombëtar, në mbështetje të Pavarësisë së Kosovës. E që prej aty, simbolikisht, të gjithë të zhvendosemi drejt simbolit tjetër kombëtar, Nënë Terezës, shenjtores së paqes. Por në këtë takim paqësor duhet të jemi të gjithë!
E kuptoj që disa prej nesh, me atë skepticizmin e cinizmin e përditshëm, do të mendojmë se kjo do shumë punë, do organizim, do kohë etj., etj. Por, kjo ka një zgjidhje tejet praktike. Mjafton dëshira e mirë e gjithsecilit dhe nëse keni një përkatësi politike, kërkojeni organizimin në forumet e partisë suaj, nëse jeni studentë, kërkojeni organizimin te profesorët tuaj, nëse jeni qytetarë aktivë, organizoni të tjerët, të jeni të sigurt që do të gjeni njerëz që do t’u mbështesin. Në raste të tilla, barrierat e kufijtë politikë apo pseudo-etikë nuk kanë asnjë kuptim. Motrat e vëllezërit tanë kanë nevojë për mbështetje. Dhe ne, ashtu si në 1999, duhet të jemi solidarë me ta!
Pavarësia e Kosovës ndoshta mund të tingëllojë disi e largët nga e përditshmja tiranase, fierake, apo shkodrane. Por nuk është kështu. Ka shumë arsye për të mbështetur pavarësinë e Kosovës, nga qasje të ndryshme. Po evitoj në këto rreshta përqasjen nacionaliste, pasi të gjithë në këtë sens e kanë të qartë lidhjen e gjakut e kulturës midis shqiptarëve të Kosovës dhe atyre të Shqipërisë, një marrëdhënie që nuk ka nevojë për shumë argumentim. Nga pikëpamja e shtetasit shqiptar, që të japim një shembull aspak nacionalist, është thelbësore që Kosova të marrë pavarësinë sa më shpejt. Ky rajon i Ballkanit gjeopolitikisht ndodhet aty ku kalojnë rrugët që lidhin Detin Adriatik (lexo Durrësin) me Detin e Zi, lexo tregun aziatiko-qendror e Lindjen e Mesme, zona tejet të rëndësishme sa i përket zhvillimeve tregtare ndërkombëtare në ditët e sotme. Gjithashtu, në Kosovë kalojnë rrugët që lidhin Shqipërinë me Europën Qendrore e Veriore (nëpërmjet hekurudhës Prishtinë-Beograd). Do të ishte tejet pozitive për ekonominë shqiptare, lidhja infrastrukturore me të dyja këto tregje të rëndësishme. Stabiliteti politik i Kosovës është e vetmja mënyrë për ta bërë funksionale këtë urë infrastrukturale, dhe kjo mund të arrihet vetëm duke i garantuar shqiptarëve të Kosovës pavarësinë. Për të njëjtat arsye, çdo shtet ballkanik duhet të ishte dakord me pavarësinë e Kosovës, një pavarësi që do t’i sillte vetëm përfitime rajonit, sa i përket stabilitetit dhe ekonomisë.
Por jo gjithnjë ndodh kështu. Për shkak të aleancave, prirjeve historike apo lidhjeve ekonomike, ka disa shtete që janë shprehur në parim kundër pavarësisë së Kosovës, kryesisht duke u mbështetur tek e drejta e Serbisë për të ruajtur territorin e saj integral. Pa dalë nga kornizat e marrëdhënieve ndërkombëtare, mund të përmendim disa argumente kundërshtues ndaj këtij qëndrimi. Së pari, vlen të përmendet fakti që shteti serb (Republika e Serbisë, në atë kohë pjesë e FRJ-së), në vjetët 1983-1999, e sidomos pas 1992-it, nuk e ka ushtruar siç duhet autoritetin shtetëror mbi provincën e Kosovë-Metohisë. Që përpara lufte, qytetarët shqiptarë ishin të përjashtuar nga një segment i gjerë të drejtash dhe praktikisht, Serbia nuk ishte shteti i tyre, as si formacion qeverisës. Raste të tilla ka pasur dhe më parë, e pikërisht për këtë ia vlen të përmendet si shembull Traktati i Montevideos, i nënshkruar që në 1933 nga SHBA dhe një sërë shtetesh amerikano-latine përbën një precedent interesant, përsa i përket formimit të shteteve dhe njohjeve të tyre si të tillë. Në këtë Konventë mbi Të Drejtat dhe Detyrat e Shteteve, shkruhet: “Shteti, si një person (subjekt) i të Drejtës Ndërkombëtare duhet të zotërojë: a) një popullsi permanente (të përhershme); b) një territor të caktuar; c) aftësinë që të hyjë në marrëdhënie me shtete të tjera”. Më tej, në nenin 3, të kësaj konvente, shprehet qartë se: “Ekzistenca politike e një shteti, nuk varet nga njohja prej shteteve të tjerë”. Kjo është Teoria Deklaruese e Formimit të Shtetit, një teori e cila aplikohet më së miri në rastin e Kosovës. Në fund të fundit, kemi të bëjmë me një territor që edhe pse de jure është pjesë e Serbisë, de facto ka 9 vjet që funksionon si një shtet i pavarur, me qeveri e me institucione, edhe pse nën administrimin e OKB.
Nga ana tjetër, Serbia e ka pasur Kosovën si pjesë integrale të shtetit, për rreth 80 vjet. Por ky argument nuk është i mjaftueshëm, dhe as bindës. Kufijtë e shteteve ndryshojnë, dhe për të perifrazuar princin e Lihtenshtejnit, Hans-Adam II: “Le ta pranojmë faktin që shtetet kanë një cikël jete të ngjashëm me atë të njerëzve, prej të cilëve janë krijuar. Thuajse të gjithë shtetet anëtarë të OKB-së i kanë ndryshuar kufijtë e tyre, në një kohë jo më të gjatë se pesë breza njerëzorë. Përpjekja për të ngrirë evoluimin njerëzor në të shkuarën ka dështuar, dhe ka sjellë shumë më tepër dhunë se ç’mund të sillte një zhvillim i natyrshëm, i kontrolluar paqësisht. Shtrëngimet e ndalimet e vetë-përcaktimit (self-determination ) rrezikojnë jo vetëm demokracinë, por edhe vetë shtetin, që më pas kërkon të legjitimohet tek kjo demokraci”. Fjalë të urta. Historia nuk ka shumë rëndësi, Kosova ç’prej dy shekujsh ka qenë në mënyrë të vazhdueshme e banuar nga një shumicë shqiptarësh, me ndërgjegje politike të mirëpërcaktuar. Sot ky grup ka arritur pjekurinë politike për të shpallur një shtet, e kështu le të ndodhë.

Kryeministri Ceku shprehet se :Ekstremistet po humbin durimin” !

3 Nentor ,Prishtine, Kosove — Agim Ceku luftetari kosovar I kthyer ne kryeminister eshte mesuar me” udhetimet” e gjata e te veshtira .

Ne pranveren e vitit 1999, kur Z. Ceku ishte ne Ushtrine Clirimtare te Kosoves per shume dite kaloi neper malet e mbuluara me debore nga Shqiperia ne Maqedoni e ne Kosove deri ne momentin kur mori persiper detyren e Komandantit te UCK-se . E gjithe ajo kohe ishte e predominuar nga nje durim dhe qetesi mendimi dhe veprimi. Por sot Z.Ceku ne moshen 57 vjecare , nje burre i gjate dhe me nje pershendetje tipike shqiptare thote se durimi ka mbaruar .8 vjet pasi forcat serbe u larguan nga territori I krahines se Kosoves , ky rajon i varfer dhe i predominuar nga nje popullesi muslimane mbetet ligjerisht pjese e Serbise dhe net e njejten kohe nen kontrollin dhe mbrojtjen e Kombeve te Bashkuara .
Kombet e Bashkuara kane vene tashme nje afat ,10 Dhjetorin, per arritjen e nje marrveshjeje per ceshtjen e statusit te Kosoves . Gjithnje e me teper po krijohet ideja se pas kesaj date do te jemi para faktit se Kosova do te vetedeklaroje pavaresine .Rruget diplomatike per gjetjen e nje marrveshjeje kompromisi mes Kosoves dhe Serbise kane arritur ne piken finale dhe Kosova nuk mundet te shtyje me teper zgjidhjen e statusit .
“Ne nuk kemi me te drejte morale te themi se na duhet me shume kohe “ tha ai ne nje interviste te premten . “ Nese Washingtoni kerkon nga net e shtyjme edhe per nje kohe te shkurter deklarimin e pavaresise ,ne jemi te gatshem ta shtyjme .Por nese kjo date do te jete e afert me daten 10 Dhjetor, atehere ne do te themi: “ Na lerni ta shpallim “.
“Eshte me mire te kerkosh falje sesa te kerkosh leje dhe koha per te marre nje vendim ka ardhur .”
Pasuria e patundshme eshte nje nder pikat ne te cilat varen shume gjera ne lidhje me statusin e kesaj pjese te vuajtur te Ballkanit. Kjo eshte bere nje pjese e rendesishme gjithashtu ne marredheniet mes Kombeve te Bashkuara dhe Rusise sikurse edhe nje test I fuqishem I aftesise se Europes per hartimin dhe zbatimin e nje politike te jashtme te unifikuar.
Nese ky akord nderkombetar do te mungoje atehere gjithnje e me teper shihet e mundshme qe krahina te shpalle pavaresine duke sjelle ne kete menyre edhe “ndarjen” territoriale ku enklavat serbe ne Kosove do te synojne bashkimin me Serbine .
Vullneti I politikes kosovare per te mos vepruar shpejt mund ti jape me shume kohe veprimeve te limituara diplomatike ,por Z.Ceku thote se zgjidhja diplomatike me Beogradin duket e pashprese .
Te Henen Z.Ceku do jete ne Viene per raundin tjeter te bisedimeve me Serbine ,e cila eshte e gatshme ti jape Kosoves nje autonmi te zgjeruar ,por duke qene kategorikisht kunder pavaresise se saj .Ai tha se bisedimet e ndermjetesuara nga Shtetet e Bashkuara te Amerikes ,Bashkimi Europian dhe Rusia nuk po shkojne askund ,sepse Serbia me mbeshtetjen e Moskes po synon zvarritjen pa rezultat final .
“Ne po bisedojme meSerbine ,por nuk po arrihet ne nje marrveshje dhe nuk do kete te tille as deri ne daten 10 Dhjetor ” tha Z.Ceku . “Kerkesat per pavaresi kane arritur ne maksimum dhe eshte e pamundur te pritet me shume, sepse njerezit jane merzitur me pritjen e pafund .”
Z. Ceku shprehu besimin e tij tek Shtetet e Bashkuara te Amerikes — besim i cili shihet ne emertimin e nje bulevardi “Bill Clinton “ dhe vendosjen e nje kopjeje te statujes se lirise tek hotel “Victory” ne Prishtine — se do te mbajne premtimin dhe te ndihmojne ne arritjen e pavaresise se Kosoves. Ai u shpreh se “ pret qe Shtetet e Bashkuara ne veprim te kordinuar me Angline ,Francen dhe Gjermanine te njohin pavaresine e Kosoves .
Por disa keshilltare te tij thone se Z.Ceku gjithnje e teper po behet iluzionist bazuar ne afatet e vena nga Kombet e Bashkuar te cilat vetem sa jane vene te tilla per tu rrezuar me vone. Net e njejten kohe disa vende te Bashkimit Europian perfshire Greqine, Qiprondhe Rumanine kundershtojne te njohin Kosoven si shtet te pavarur pa pasur me pare nje marrveshje nga Keshilli i Sigurimit te Kombeve Te Bashkuara .“Disa prej tyre kane mungese te vullnetit dhe kurajos ,” thote Z.Ceku.
Me nje realitet ku Shtetet e Bashkuara nuk jane shume te perqendruar dhe me nje Bashkim Europian te percare po shtohet frika se pakenaqesia ne mesin e populates me shumice shqiptare ne Kosove dhe pakicave serbe mund te arrije piken kritike dhe te shnderrohet ne dhune. Paisja e populates me arme mbetet nje secret i hapur .
Ne kafenete e Prishtines gjithnje e me teper degjohen bisedat net e cilat predominon frika e kthimit te Kosoves ne nje “ Gaza “ te Ballkanit nese nuk ka ndonje rezulute deri me 10 Dhjetor . Ne enklavat serbe , serbet kujtojne Marsin 2004 kur shperthyen protestat massive dhe bandat shqiptare sulmuan popullaten serbe duke vrare 19 dhe plagosur me qindra te tjere si edhe duke djegur shtepite e serbeve.

Z.Ceku u shpreh se rreziku I veprimeve kunder populates serbe nuk egziston ne rastin e shpalljes se pavaresise dhe se cdo tentative e tille do te izolohej . Shume analiste ketu pranojne se shqiptaret jane shume te fokusuar ne arritjen e qellimit final-pavaresise , sesa ne rrezikun qe mund te vije nga popullsia minoritare serbe te cilet perbejne 6 perqind te popullsise se pergjithshme te Kosoves.Ata net e njejten kohe pranojne se shqiptaret e kuptojne se cdo veprim I cili mund te shnderrohet ne dhune do te cvleresoje ne menyre te dukshme simpatine nderkombetare per arritjen e qellimit te tyre final.
Megjithate Z.Ceku akuzoi Serbine per krijimin e tensioneve ne Kosove qe pas pranveres se vitit 1999 dhe per ndonje dhune te mundshme ne rast se do kete njohje dybilaterale te pavaresise me vende te tjera ne rast se Kosova do te shpalle ate . Ai u shpreh se nuk mendon se Serbia do te ndermarre hapa ushtarake ne rast te shpalljes se pavaresise, por si nje ish-ushtarak ai nuk mund ta perjashtoje nje mundesi te tille . Ai shprehu indinjate ne lidhje me kerkesat e vazhdueshme te Beogradit drejtuar popullsise serbe ne Kosove per te mos marre pjese ne zgjedhjet e ardhshme te 17 Nentorit. “Beogradi po u thote njerezve se ata jane ne rrezik te madh ne Kosove” tha ai . “Ata po perpiqen te krijojne paqendrueshmeri dhe vonesa ,por sapo te shpallim pavaresine e gjitha do te jete e mbyllur ,sepse asgje nuk ka per te ndodhur tek popullata serbe .Ne jemi deklaruar dhe do punojme per nje demokraci multietnike..”
Z.Ceku, duke qene nje ish ushtarak I ushtrise ish Jugosllave dhe nje ish gjeneral I rebeleve shqiptare I akuzuar perkrime lufte nga Serbia , nuk mund te shihet si nje kampion I mbrojtjes se demokracise multietnike .
Bazuar ne theniet e Z.Ceku tek keshilltaret e tij ne Majin e vitit 1999 ne vigjilje te mbarimit te luftes , nje grup paramilitaresh dhe oficeresh te policies serbe shkuan ne shtepine e tij ne Qyshk dhe qelluan per vdekje babain e tij ,Hasanin,duke e vene me pare ne flake dhe duke qelluar te gjithe burrat e fshatit.
Por me gjithe dhimbjen Z.Ceku thote se popullata e Kosoves ka nevoje te lere te shkuaren ne kohen e vet dhe te shohe drejt se ardhmes . Pak kohe pas marrjes se detyres si Kryeminister I Kosoves Z.Ceku u kritikua nga shume nacionaliste shqiptare per fjalen qe mbajti ne gjuhen serbe ne parlamentin e Kosoves .duke apeluar te ata qe te marrin pjese ne ndertimin e nje Kosove te re, Z.Ceku ,gruaja e te cilit eshte gjysem serbe the se kushtetuta e re e Kosoves ,sikurse edhe e Amerikes , do te garantoje te drejtat themeloreuniversale per te gjithe shtetasit e Kosoves .
“Me ofruan kete post per ta bere kete vend me te mire dhe jo per te ngjallur hakmarrje .” Ai shtoi se : “Pala fituese nuk mund te hakmerret ndaj pales humbese pas nje lufte . Kjo eshte ne etiken morale te nje ushtari.”
Megjithate disa kritike ketu neKosove mendojne se Z.Ceku I cilesuar si hero I luftes po humbet kredibilitetin dhe mbeshtetjen.
“Te gjithe e deshen kur ai ishte nje general guximtar ,por tani ai duket I pavend ne kostumin qe mban ,” thote Linda Gucia 30 vjecarja profesore e sociologjise dhe prezantuese radiofonike .” Askush nuk u beson me udheheqesve tane politike sepse ata kane premtuar pavaresine dhe cdo afat I vene ka mbaruar tashme .”
Albin Kurti, 31 vjecar dhe nje ish usheheqes I levizjeve studentore I cili ndodhet ne arrest shtepie ne Prishtine per organizim te protestave kunder sic e quan ai uzurpim I Kombeve te Bashkuara shkon edhe me tutje ne lidhje me Z.Ceku. Ai e quan ate “ kukull” qe po i lejon Kombet e Bashkuara dhe perendimin ta kthejne Kosoven ne nje gjendje koloniale .
Ai tha se Z.Ceku nuk mundi te sjelle pavaresine qekur mori detyren ,por edhe nese Kosova do te shpalle pavaresine ne menyre te njeanshme ne Dhjetor, ajo pavaresi do te quhet ilegale nga Kombet e Bashkuara ku Rusia ka kundershtuar me veto planin permbikqyrje nderkombetare te vetvendosjes. “Lerini popullin te vendose “ –tha Z.Kurti .
Z. Ceku, I cili nuk do te kandidoje ne zgjedhjet e 17 Nentorit , u shpreh I vendosur se po lufton per popullin e Kosoves . Megjitahte ne te njejten kohe ai u shpreh se politika eshte shume me e ngaterruar dhe e veshtire sesa betejat me te veshtira ushtarake
“Arritja tek pavaresia eshte pikesynimi im, port e qenurit ne ushtri ishte shume me e lehte sesa te qenurit ne politike .Politika nuk ka rregulla dhe urdhera .”

Marre nga The New York Times
Perktheu : Taulant Malaj

Kosovo Vows to Move to Independence By Year - End

VIENNA (Reuters) -
Kosovo sees no way forward in talks with Serbia and will move towards independence by the end of the year, the prime minister of the breakaway province said after another inconclusive round of negotiations in Vienna.
Mediators from the United States, Russia and the European Union have until December 10 to try to bridge the chasm between Serbia's offer of autonomy for Kosovo and the 90-percent Albanian majority's demand for independence.
"We are really looking for a way forward, but after this meeting we must conclude that we haven't found it," Agim Ceku told Austrian daily Der Standard for its Tuesday edition.
"All Serbia is talking about is the past," he said.
On the table are 14 principles of common ground drafted by the envoys to "open a path to a solution" before they report back to the United Nations.
Serbian Prime Minister Vojislav Kostunica said on Monday that the proposals "as they were first presented, mean practically a relationship between two independent states."
"That, for Serbia, is completely unacceptable," he told a news conference.
Serbia instead proposed Hong Kong as a possible model to resolve the question of Kosovo's status, an idea the Kosovo Albanian delegation dismissed as "totally inappropriate."
Kostunica's spokesman said later that Belgrade was prepared to continue discussing the 14 points. The next meeting is due on November 20 in Brussels.
Russian envoy Alexander Botsan-Kharchenko admitted on Monday that chances of a deal were "very slim." Kosovo Albanians say they will declare independence without a new U.N. resolution, and seek recognition from their Western backers.
Ceku said Kosovo wanted "a sustainable solution, very soon after December 10 ... but we want it peacefully and in partnership with the international community."
"Our goal is independence in coordination with our allies by the end of the year," he told Der Standard. "I told the Serbs today: 'Let's agree to disagree about status'."
Kosovo has been run by the United Nations since 1999, when NATO bombed for 11 weeks to drive out Serb forces and halt the killing and ethnic cleansing of Albanian civilians in a two-year counter-insurgency war.
Serb ally Russia has blocked the adoption at the United Nations of a Western plan for independence under EU supervision, forcing the latest bid for compromise that began in August.
Diplomats say Western powers are working on a way around current U.N. Resolution 1244, to allow the EU to deploy a 1,800-strong police mission and for individual countries - led by the U.S., Britain and France - to recognize the new state.
(Reporting by Boris Groendahl and Matt Robinson; editing by Giles Elgood)