3 Nentor ,Prishtine, Kosove — Agim Ceku luftetari kosovar I kthyer ne kryeminister eshte mesuar me” udhetimet” e gjata e te veshtira .
Ne pranveren e vitit 1999, kur Z. Ceku ishte ne Ushtrine Clirimtare te Kosoves per shume dite kaloi neper malet e mbuluara me debore nga Shqiperia ne Maqedoni e ne Kosove deri ne momentin kur mori persiper detyren e Komandantit te UCK-se . E gjithe ajo kohe ishte e predominuar nga nje durim dhe qetesi mendimi dhe veprimi. Por sot Z.Ceku ne moshen 57 vjecare , nje burre i gjate dhe me nje pershendetje tipike shqiptare thote se durimi ka mbaruar .8 vjet pasi forcat serbe u larguan nga territori I krahines se Kosoves , ky rajon i varfer dhe i predominuar nga nje popullesi muslimane mbetet ligjerisht pjese e Serbise dhe net e njejten kohe nen kontrollin dhe mbrojtjen e Kombeve te Bashkuara .
Kombet e Bashkuara kane vene tashme nje afat ,10 Dhjetorin, per arritjen e nje marrveshjeje per ceshtjen e statusit te Kosoves . Gjithnje e me teper po krijohet ideja se pas kesaj date do te jemi para faktit se Kosova do te vetedeklaroje pavaresine .Rruget diplomatike per gjetjen e nje marrveshjeje kompromisi mes Kosoves dhe Serbise kane arritur ne piken finale dhe Kosova nuk mundet te shtyje me teper zgjidhjen e statusit .
“Ne nuk kemi me te drejte morale te themi se na duhet me shume kohe “ tha ai ne nje interviste te premten . “ Nese Washingtoni kerkon nga net e shtyjme edhe per nje kohe te shkurter deklarimin e pavaresise ,ne jemi te gatshem ta shtyjme .Por nese kjo date do te jete e afert me daten 10 Dhjetor, atehere ne do te themi: “ Na lerni ta shpallim “.
“Eshte me mire te kerkosh falje sesa te kerkosh leje dhe koha per te marre nje vendim ka ardhur .”
Pasuria e patundshme eshte nje nder pikat ne te cilat varen shume gjera ne lidhje me statusin e kesaj pjese te vuajtur te Ballkanit. Kjo eshte bere nje pjese e rendesishme gjithashtu ne marredheniet mes Kombeve te Bashkuara dhe Rusise sikurse edhe nje test I fuqishem I aftesise se Europes per hartimin dhe zbatimin e nje politike te jashtme te unifikuar.
Nese ky akord nderkombetar do te mungoje atehere gjithnje e me teper shihet e mundshme qe krahina te shpalle pavaresine duke sjelle ne kete menyre edhe “ndarjen” territoriale ku enklavat serbe ne Kosove do te synojne bashkimin me Serbine .
Vullneti I politikes kosovare per te mos vepruar shpejt mund ti jape me shume kohe veprimeve te limituara diplomatike ,por Z.Ceku thote se zgjidhja diplomatike me Beogradin duket e pashprese .
Te Henen Z.Ceku do jete ne Viene per raundin tjeter te bisedimeve me Serbine ,e cila eshte e gatshme ti jape Kosoves nje autonmi te zgjeruar ,por duke qene kategorikisht kunder pavaresise se saj .Ai tha se bisedimet e ndermjetesuara nga Shtetet e Bashkuara te Amerikes ,Bashkimi Europian dhe Rusia nuk po shkojne askund ,sepse Serbia me mbeshtetjen e Moskes po synon zvarritjen pa rezultat final .
“Ne po bisedojme meSerbine ,por nuk po arrihet ne nje marrveshje dhe nuk do kete te tille as deri ne daten 10 Dhjetor ” tha Z.Ceku . “Kerkesat per pavaresi kane arritur ne maksimum dhe eshte e pamundur te pritet me shume, sepse njerezit jane merzitur me pritjen e pafund .”
Z. Ceku shprehu besimin e tij tek Shtetet e Bashkuara te Amerikes — besim i cili shihet ne emertimin e nje bulevardi “Bill Clinton “ dhe vendosjen e nje kopjeje te statujes se lirise tek hotel “Victory” ne Prishtine — se do te mbajne premtimin dhe te ndihmojne ne arritjen e pavaresise se Kosoves. Ai u shpreh se “ pret qe Shtetet e Bashkuara ne veprim te kordinuar me Angline ,Francen dhe Gjermanine te njohin pavaresine e Kosoves .
Por disa keshilltare te tij thone se Z.Ceku gjithnje e teper po behet iluzionist bazuar ne afatet e vena nga Kombet e Bashkuar te cilat vetem sa jane vene te tilla per tu rrezuar me vone. Net e njejten kohe disa vende te Bashkimit Europian perfshire Greqine, Qiprondhe Rumanine kundershtojne te njohin Kosoven si shtet te pavarur pa pasur me pare nje marrveshje nga Keshilli i Sigurimit te Kombeve Te Bashkuara .“Disa prej tyre kane mungese te vullnetit dhe kurajos ,” thote Z.Ceku.
Me nje realitet ku Shtetet e Bashkuara nuk jane shume te perqendruar dhe me nje Bashkim Europian te percare po shtohet frika se pakenaqesia ne mesin e populates me shumice shqiptare ne Kosove dhe pakicave serbe mund te arrije piken kritike dhe te shnderrohet ne dhune. Paisja e populates me arme mbetet nje secret i hapur .
Ne kafenete e Prishtines gjithnje e me teper degjohen bisedat net e cilat predominon frika e kthimit te Kosoves ne nje “ Gaza “ te Ballkanit nese nuk ka ndonje rezulute deri me 10 Dhjetor . Ne enklavat serbe , serbet kujtojne Marsin 2004 kur shperthyen protestat massive dhe bandat shqiptare sulmuan popullaten serbe duke vrare 19 dhe plagosur me qindra te tjere si edhe duke djegur shtepite e serbeve.
Z.Ceku u shpreh se rreziku I veprimeve kunder populates serbe nuk egziston ne rastin e shpalljes se pavaresise dhe se cdo tentative e tille do te izolohej . Shume analiste ketu pranojne se shqiptaret jane shume te fokusuar ne arritjen e qellimit final-pavaresise , sesa ne rrezikun qe mund te vije nga popullsia minoritare serbe te cilet perbejne 6 perqind te popullsise se pergjithshme te Kosoves.Ata net e njejten kohe pranojne se shqiptaret e kuptojne se cdo veprim I cili mund te shnderrohet ne dhune do te cvleresoje ne menyre te dukshme simpatine nderkombetare per arritjen e qellimit te tyre final.
Megjithate Z.Ceku akuzoi Serbine per krijimin e tensioneve ne Kosove qe pas pranveres se vitit 1999 dhe per ndonje dhune te mundshme ne rast se do kete njohje dybilaterale te pavaresise me vende te tjera ne rast se Kosova do te shpalle ate . Ai u shpreh se nuk mendon se Serbia do te ndermarre hapa ushtarake ne rast te shpalljes se pavaresise, por si nje ish-ushtarak ai nuk mund ta perjashtoje nje mundesi te tille . Ai shprehu indinjate ne lidhje me kerkesat e vazhdueshme te Beogradit drejtuar popullsise serbe ne Kosove per te mos marre pjese ne zgjedhjet e ardhshme te 17 Nentorit. “Beogradi po u thote njerezve se ata jane ne rrezik te madh ne Kosove” tha ai . “Ata po perpiqen te krijojne paqendrueshmeri dhe vonesa ,por sapo te shpallim pavaresine e gjitha do te jete e mbyllur ,sepse asgje nuk ka per te ndodhur tek popullata serbe .Ne jemi deklaruar dhe do punojme per nje demokraci multietnike..”
Z.Ceku, duke qene nje ish ushtarak I ushtrise ish Jugosllave dhe nje ish gjeneral I rebeleve shqiptare I akuzuar perkrime lufte nga Serbia , nuk mund te shihet si nje kampion I mbrojtjes se demokracise multietnike .
Bazuar ne theniet e Z.Ceku tek keshilltaret e tij ne Majin e vitit 1999 ne vigjilje te mbarimit te luftes , nje grup paramilitaresh dhe oficeresh te policies serbe shkuan ne shtepine e tij ne Qyshk dhe qelluan per vdekje babain e tij ,Hasanin,duke e vene me pare ne flake dhe duke qelluar te gjithe burrat e fshatit.
Por me gjithe dhimbjen Z.Ceku thote se popullata e Kosoves ka nevoje te lere te shkuaren ne kohen e vet dhe te shohe drejt se ardhmes . Pak kohe pas marrjes se detyres si Kryeminister I Kosoves Z.Ceku u kritikua nga shume nacionaliste shqiptare per fjalen qe mbajti ne gjuhen serbe ne parlamentin e Kosoves .duke apeluar te ata qe te marrin pjese ne ndertimin e nje Kosove te re, Z.Ceku ,gruaja e te cilit eshte gjysem serbe the se kushtetuta e re e Kosoves ,sikurse edhe e Amerikes , do te garantoje te drejtat themeloreuniversale per te gjithe shtetasit e Kosoves .
“Me ofruan kete post per ta bere kete vend me te mire dhe jo per te ngjallur hakmarrje .” Ai shtoi se : “Pala fituese nuk mund te hakmerret ndaj pales humbese pas nje lufte . Kjo eshte ne etiken morale te nje ushtari.”
Megjithate disa kritike ketu neKosove mendojne se Z.Ceku I cilesuar si hero I luftes po humbet kredibilitetin dhe mbeshtetjen.
“Te gjithe e deshen kur ai ishte nje general guximtar ,por tani ai duket I pavend ne kostumin qe mban ,” thote Linda Gucia 30 vjecarja profesore e sociologjise dhe prezantuese radiofonike .” Askush nuk u beson me udheheqesve tane politike sepse ata kane premtuar pavaresine dhe cdo afat I vene ka mbaruar tashme .”
Albin Kurti, 31 vjecar dhe nje ish usheheqes I levizjeve studentore I cili ndodhet ne arrest shtepie ne Prishtine per organizim te protestave kunder sic e quan ai uzurpim I Kombeve te Bashkuara shkon edhe me tutje ne lidhje me Z.Ceku. Ai e quan ate “ kukull” qe po i lejon Kombet e Bashkuara dhe perendimin ta kthejne Kosoven ne nje gjendje koloniale .
Ai tha se Z.Ceku nuk mundi te sjelle pavaresine qekur mori detyren ,por edhe nese Kosova do te shpalle pavaresine ne menyre te njeanshme ne Dhjetor, ajo pavaresi do te quhet ilegale nga Kombet e Bashkuara ku Rusia ka kundershtuar me veto planin permbikqyrje nderkombetare te vetvendosjes. “Lerini popullin te vendose “ –tha Z.Kurti .
Z. Ceku, I cili nuk do te kandidoje ne zgjedhjet e 17 Nentorit , u shpreh I vendosur se po lufton per popullin e Kosoves . Megjitahte ne te njejten kohe ai u shpreh se politika eshte shume me e ngaterruar dhe e veshtire sesa betejat me te veshtira ushtarake
“Arritja tek pavaresia eshte pikesynimi im, port e qenurit ne ushtri ishte shume me e lehte sesa te qenurit ne politike .Politika nuk ka rregulla dhe urdhera .”
Marre nga The New York Times
Perktheu : Taulant Malaj
Ne pranveren e vitit 1999, kur Z. Ceku ishte ne Ushtrine Clirimtare te Kosoves per shume dite kaloi neper malet e mbuluara me debore nga Shqiperia ne Maqedoni e ne Kosove deri ne momentin kur mori persiper detyren e Komandantit te UCK-se . E gjithe ajo kohe ishte e predominuar nga nje durim dhe qetesi mendimi dhe veprimi. Por sot Z.Ceku ne moshen 57 vjecare , nje burre i gjate dhe me nje pershendetje tipike shqiptare thote se durimi ka mbaruar .8 vjet pasi forcat serbe u larguan nga territori I krahines se Kosoves , ky rajon i varfer dhe i predominuar nga nje popullesi muslimane mbetet ligjerisht pjese e Serbise dhe net e njejten kohe nen kontrollin dhe mbrojtjen e Kombeve te Bashkuara .
Kombet e Bashkuara kane vene tashme nje afat ,10 Dhjetorin, per arritjen e nje marrveshjeje per ceshtjen e statusit te Kosoves . Gjithnje e me teper po krijohet ideja se pas kesaj date do te jemi para faktit se Kosova do te vetedeklaroje pavaresine .Rruget diplomatike per gjetjen e nje marrveshjeje kompromisi mes Kosoves dhe Serbise kane arritur ne piken finale dhe Kosova nuk mundet te shtyje me teper zgjidhjen e statusit .
“Ne nuk kemi me te drejte morale te themi se na duhet me shume kohe “ tha ai ne nje interviste te premten . “ Nese Washingtoni kerkon nga net e shtyjme edhe per nje kohe te shkurter deklarimin e pavaresise ,ne jemi te gatshem ta shtyjme .Por nese kjo date do te jete e afert me daten 10 Dhjetor, atehere ne do te themi: “ Na lerni ta shpallim “.
“Eshte me mire te kerkosh falje sesa te kerkosh leje dhe koha per te marre nje vendim ka ardhur .”
Pasuria e patundshme eshte nje nder pikat ne te cilat varen shume gjera ne lidhje me statusin e kesaj pjese te vuajtur te Ballkanit. Kjo eshte bere nje pjese e rendesishme gjithashtu ne marredheniet mes Kombeve te Bashkuara dhe Rusise sikurse edhe nje test I fuqishem I aftesise se Europes per hartimin dhe zbatimin e nje politike te jashtme te unifikuar.
Nese ky akord nderkombetar do te mungoje atehere gjithnje e me teper shihet e mundshme qe krahina te shpalle pavaresine duke sjelle ne kete menyre edhe “ndarjen” territoriale ku enklavat serbe ne Kosove do te synojne bashkimin me Serbine .
Vullneti I politikes kosovare per te mos vepruar shpejt mund ti jape me shume kohe veprimeve te limituara diplomatike ,por Z.Ceku thote se zgjidhja diplomatike me Beogradin duket e pashprese .
Te Henen Z.Ceku do jete ne Viene per raundin tjeter te bisedimeve me Serbine ,e cila eshte e gatshme ti jape Kosoves nje autonmi te zgjeruar ,por duke qene kategorikisht kunder pavaresise se saj .Ai tha se bisedimet e ndermjetesuara nga Shtetet e Bashkuara te Amerikes ,Bashkimi Europian dhe Rusia nuk po shkojne askund ,sepse Serbia me mbeshtetjen e Moskes po synon zvarritjen pa rezultat final .
“Ne po bisedojme meSerbine ,por nuk po arrihet ne nje marrveshje dhe nuk do kete te tille as deri ne daten 10 Dhjetor ” tha Z.Ceku . “Kerkesat per pavaresi kane arritur ne maksimum dhe eshte e pamundur te pritet me shume, sepse njerezit jane merzitur me pritjen e pafund .”
Z. Ceku shprehu besimin e tij tek Shtetet e Bashkuara te Amerikes — besim i cili shihet ne emertimin e nje bulevardi “Bill Clinton “ dhe vendosjen e nje kopjeje te statujes se lirise tek hotel “Victory” ne Prishtine — se do te mbajne premtimin dhe te ndihmojne ne arritjen e pavaresise se Kosoves. Ai u shpreh se “ pret qe Shtetet e Bashkuara ne veprim te kordinuar me Angline ,Francen dhe Gjermanine te njohin pavaresine e Kosoves .
Por disa keshilltare te tij thone se Z.Ceku gjithnje e teper po behet iluzionist bazuar ne afatet e vena nga Kombet e Bashkuar te cilat vetem sa jane vene te tilla per tu rrezuar me vone. Net e njejten kohe disa vende te Bashkimit Europian perfshire Greqine, Qiprondhe Rumanine kundershtojne te njohin Kosoven si shtet te pavarur pa pasur me pare nje marrveshje nga Keshilli i Sigurimit te Kombeve Te Bashkuara .“Disa prej tyre kane mungese te vullnetit dhe kurajos ,” thote Z.Ceku.
Me nje realitet ku Shtetet e Bashkuara nuk jane shume te perqendruar dhe me nje Bashkim Europian te percare po shtohet frika se pakenaqesia ne mesin e populates me shumice shqiptare ne Kosove dhe pakicave serbe mund te arrije piken kritike dhe te shnderrohet ne dhune. Paisja e populates me arme mbetet nje secret i hapur .
Ne kafenete e Prishtines gjithnje e me teper degjohen bisedat net e cilat predominon frika e kthimit te Kosoves ne nje “ Gaza “ te Ballkanit nese nuk ka ndonje rezulute deri me 10 Dhjetor . Ne enklavat serbe , serbet kujtojne Marsin 2004 kur shperthyen protestat massive dhe bandat shqiptare sulmuan popullaten serbe duke vrare 19 dhe plagosur me qindra te tjere si edhe duke djegur shtepite e serbeve.
Z.Ceku u shpreh se rreziku I veprimeve kunder populates serbe nuk egziston ne rastin e shpalljes se pavaresise dhe se cdo tentative e tille do te izolohej . Shume analiste ketu pranojne se shqiptaret jane shume te fokusuar ne arritjen e qellimit final-pavaresise , sesa ne rrezikun qe mund te vije nga popullsia minoritare serbe te cilet perbejne 6 perqind te popullsise se pergjithshme te Kosoves.Ata net e njejten kohe pranojne se shqiptaret e kuptojne se cdo veprim I cili mund te shnderrohet ne dhune do te cvleresoje ne menyre te dukshme simpatine nderkombetare per arritjen e qellimit te tyre final.
Megjithate Z.Ceku akuzoi Serbine per krijimin e tensioneve ne Kosove qe pas pranveres se vitit 1999 dhe per ndonje dhune te mundshme ne rast se do kete njohje dybilaterale te pavaresise me vende te tjera ne rast se Kosova do te shpalle ate . Ai u shpreh se nuk mendon se Serbia do te ndermarre hapa ushtarake ne rast te shpalljes se pavaresise, por si nje ish-ushtarak ai nuk mund ta perjashtoje nje mundesi te tille . Ai shprehu indinjate ne lidhje me kerkesat e vazhdueshme te Beogradit drejtuar popullsise serbe ne Kosove per te mos marre pjese ne zgjedhjet e ardhshme te 17 Nentorit. “Beogradi po u thote njerezve se ata jane ne rrezik te madh ne Kosove” tha ai . “Ata po perpiqen te krijojne paqendrueshmeri dhe vonesa ,por sapo te shpallim pavaresine e gjitha do te jete e mbyllur ,sepse asgje nuk ka per te ndodhur tek popullata serbe .Ne jemi deklaruar dhe do punojme per nje demokraci multietnike..”
Z.Ceku, duke qene nje ish ushtarak I ushtrise ish Jugosllave dhe nje ish gjeneral I rebeleve shqiptare I akuzuar perkrime lufte nga Serbia , nuk mund te shihet si nje kampion I mbrojtjes se demokracise multietnike .
Bazuar ne theniet e Z.Ceku tek keshilltaret e tij ne Majin e vitit 1999 ne vigjilje te mbarimit te luftes , nje grup paramilitaresh dhe oficeresh te policies serbe shkuan ne shtepine e tij ne Qyshk dhe qelluan per vdekje babain e tij ,Hasanin,duke e vene me pare ne flake dhe duke qelluar te gjithe burrat e fshatit.
Por me gjithe dhimbjen Z.Ceku thote se popullata e Kosoves ka nevoje te lere te shkuaren ne kohen e vet dhe te shohe drejt se ardhmes . Pak kohe pas marrjes se detyres si Kryeminister I Kosoves Z.Ceku u kritikua nga shume nacionaliste shqiptare per fjalen qe mbajti ne gjuhen serbe ne parlamentin e Kosoves .duke apeluar te ata qe te marrin pjese ne ndertimin e nje Kosove te re, Z.Ceku ,gruaja e te cilit eshte gjysem serbe the se kushtetuta e re e Kosoves ,sikurse edhe e Amerikes , do te garantoje te drejtat themeloreuniversale per te gjithe shtetasit e Kosoves .
“Me ofruan kete post per ta bere kete vend me te mire dhe jo per te ngjallur hakmarrje .” Ai shtoi se : “Pala fituese nuk mund te hakmerret ndaj pales humbese pas nje lufte . Kjo eshte ne etiken morale te nje ushtari.”
Megjithate disa kritike ketu neKosove mendojne se Z.Ceku I cilesuar si hero I luftes po humbet kredibilitetin dhe mbeshtetjen.
“Te gjithe e deshen kur ai ishte nje general guximtar ,por tani ai duket I pavend ne kostumin qe mban ,” thote Linda Gucia 30 vjecarja profesore e sociologjise dhe prezantuese radiofonike .” Askush nuk u beson me udheheqesve tane politike sepse ata kane premtuar pavaresine dhe cdo afat I vene ka mbaruar tashme .”
Albin Kurti, 31 vjecar dhe nje ish usheheqes I levizjeve studentore I cili ndodhet ne arrest shtepie ne Prishtine per organizim te protestave kunder sic e quan ai uzurpim I Kombeve te Bashkuara shkon edhe me tutje ne lidhje me Z.Ceku. Ai e quan ate “ kukull” qe po i lejon Kombet e Bashkuara dhe perendimin ta kthejne Kosoven ne nje gjendje koloniale .
Ai tha se Z.Ceku nuk mundi te sjelle pavaresine qekur mori detyren ,por edhe nese Kosova do te shpalle pavaresine ne menyre te njeanshme ne Dhjetor, ajo pavaresi do te quhet ilegale nga Kombet e Bashkuara ku Rusia ka kundershtuar me veto planin permbikqyrje nderkombetare te vetvendosjes. “Lerini popullin te vendose “ –tha Z.Kurti .
Z. Ceku, I cili nuk do te kandidoje ne zgjedhjet e 17 Nentorit , u shpreh I vendosur se po lufton per popullin e Kosoves . Megjitahte ne te njejten kohe ai u shpreh se politika eshte shume me e ngaterruar dhe e veshtire sesa betejat me te veshtira ushtarake
“Arritja tek pavaresia eshte pikesynimi im, port e qenurit ne ushtri ishte shume me e lehte sesa te qenurit ne politike .Politika nuk ka rregulla dhe urdhera .”
Marre nga The New York Times
Perktheu : Taulant Malaj
No comments:
Post a Comment